Sunday, December 27, 2015

Ashoka

เค…เคถोเค• เคฎเคนाเคจ เค•ा เคชूเคฐा เคจाเคฎ เคฆेเคตाเคจाांเคช्เคฐिเคฏ เค…เคถोเค• เคฎौเคฏเคฏ (เคฐाเคœा เคช्เคฐिเคฏเคฆเคถी เคฆेเคตเคคाเค“ं เค•ा เคช्เคฐिเคฏ)। (เคฐाเคœเค•ाเคฒ เคˆเคธाเคชूเคตเคฏ 273-232) िाเคšीเคจ เคญाเคฐเคค เคฎें เคฎौเคฏเคฏ เคฐाเคœเคตांเคถ เค•ा เคšเค•्เคฐเคตเคคी เคฐाเคœा เคฅा। เค‰เคธเค•े เคธเคฎเคฏ เคฎौเคฏเคฏ เคฐाเคœ्เคฏ เค‰เคค्เคคเคฐ เคฎें เคช्เคฐเคนเคจ्เคฆुเค•ुเคถ เค•ी เคถ्เคฐेเคช्เคฐिเคฏों เคธे เคฒेเค•เคฐ เคฆเคช्เคฐिि เคฎें เค—ोเคฆाเคตเคฐी เคจเคฆी เค•े เคฆเคช्เคฐिि เคคเคฅा เคฎैเคธूเคฐ เคคเค• เคคเคฅा เคชूเคตเคฏ เคฎें เคฌांเค—ाเคฒ เคธे เคชเคช्เคฐिเคฎ เคฎें เค…เคซ़เค—ाเคช्เคฐเคจเคธ्เคคाเคจ เคคเค• เคชเคนुँเคš เค—เคฏा เคฅा। เคฏเคน เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เคคเค• เค•ा เคธเคฌเคธे เคฌเคกा เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธाเคฎ्เคฐाเคœ्เคฏ เคฅा। เคธเคฎ्เคฐाเคŸ เค…เคถोเค• เค•ो เค…เคชเคจे เคช्เคฐเคตเคธ्เคคृเคค เคธाเคฎ्เคฐाเคœ्เคฏ เคธे เคฌेเคนเคคเคฐ เค•ुเคถเคฒ िเคถाเคธเคจ เคคเคฅा เคฌौเคฆ्เคง เคงเคฎเคฏ เค•े िเคšाเคฐ เค•े เคช्เคฐเคฒเค เคœाเคจा เคœाเคคा เคนै।
เคœीเคตเคจ เค•े เค‰เคค्เคคเคฐाเคงเคฏ เคฎें เค…เคถोเค• เคคเคฅाเค—เคค เคฌुเคฆ्เคง(เคช्เคฐเคธเคฆ्เคงाเคฅเคฏ เค—ौเคคเคฎ) เค•ी เคฎाเคจเคตเคคाเคตाเคฆी เคช्เคฐเคถिाเค“ं เคธे िเคญाเคช्เคฐเคตเคค เคนोเค•เคฐ เคฌौเคฆ्เคง เคนो เค—เคฏे เค”เคฐ เค‰เคจ्เคนी เค•ी เคธ्เคฎृเคช्เคฐเคค เคฎे เค‰เคจ्เคนोเคจे เคเค• เคธ्เคคเคฎ्เคญ เค–เคกा เค•เคฐ เคฆเคฆเคฏा เคœो เค†เคœ เคญी เคจेเคชाเคฒ เคฎें เค‰เคจเค•े เคœเคจ्เคฎเคธ्เคฅเคฒ -เคฒुเคช्เคฐเคฎ्เคฌเคจी -เคฎे เคฎाเคฏाเคฆेเคตी เคฎเคช्เคฐเคจ्เคฆเคฐ เค•े เคชाเคธ เค…เคถोเค• เคธ्เคคเคฎ्เคญ เค•े เคฐुเคช เคฎे เคฆेเค–ा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เค‰เคธเคจे เคฌौเคฆ्เคง เคงเคฎเคฏ เค•ा िเคšाเคฐ เคญाเคฐเคค เค•े เค…เคฒाเคตा เคถ्เคฐीเคฒांเค•ा, เค…เคซ़เค—ाเคช्เคฐเคจเคธ्เคคाเคจ, เคชเคช्เคฐिเคฎ เคเคช्เคฐเคถเคฏा, เคช्เคฐเคฎเคธ्เคฐ เคคเคฅा เคฏूเคจाเคจ เคฎें เคญी เค•เคฐเคตाเคฏा। เค…เคถोเค• เค…เคชเคจे เคชूเคฐे เคœीเคตเคจ เคฎे เคเค• เคญी เคฏुเคฆ्เคง เคจเคนीं เคนाเคฐे। เคธเคฎ्เคฐाเคŸ เค…เคถोเค• เค•े เคนी เคธเคฎเคฏ เคฎें 23 เคช्เคฐเคตเคถ्เคตเคช्เคฐเคต्ाเคฒเคฏों เค•ी เคธ्เคฅाเคชเคจा เค•ी เค—เคˆ เคช्เคฐเคœเคธเคฎें เคคिเคช्เคฐเคถเคฒा, เคจाเคฒांเคฆा, เคช्เคฐเคตเค•्เคฐเคฎเคช्เคฐเคถเคฒा,เค•ांเคงाเคฐ เค†เคฆเคฆ เคช्เคฐเคตเคถ्เคตเคช्เคฐเคต्ाเคฒเคฏ िเคฎुเค– เคฅे। เค‡เคจ्เคนीं เคช्เคฐเคตเคถ्เคตเคช्เคฐเคต्ाเคฒเคฏों เคฎें เคช्เคฐเคตเคฆेเคถ เคธे เค•เคˆ เค›ाเคค्เคฐ เคช्เคฐเคถिा เคชाเคจे เคญाเคฐเคค เค†เคฏा เค•เคฐเคคे เคฅे।

เค†เคฐांเคช्เคฐเคญเค• เคœीเคตเคจ
เค…เคถोเค• เคฎौเคฏเคฏ เคธเคฎ्เคฐाเคŸ เคช्เคฐเคฌเคจ्เคฆुเคธाเคฐ เคคเคฅा เคฐाเคจी เคงเคฎाเคฏ เค•ा เคชुเคค्เคฐ เคฅा। เคฒांเค•ा เค•ी เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा เคฎें เคฌเคฌเคฆुเคธाเคฐ เค•ी เคธोเคฒเคน เคชเคŸเคฐाเคช्เคฐเคจเคฏों เค”เคฐ 101 เคชुเคค्เคฐों เค•ा เค‰เคฒ्เคฒेเค– เคนै। เคชुเคค्เคฐों เคฎें เค•ेเคตเคฒ เคคीเคจ เค•े เคจाเคฎोเคฒ्เคฒेเค– เคนैं, เคตे เคนैं -เคธुเคธीเคฎ เคœो เคธเคฌเคธे เคฌเคกा เคฅा, เค…เคถोเค• เค”เคฐ เคช्เคฐเคคเคท्เคฏ। เคช्เคฐเคคเคท्เคฏ เค…เคถोเค• เค•ा เคธเคนोเคฆเคฐ เคญाเคˆ เค”เคฐ เคธเคฌเคธे เค›ोเคŸा เคฅा।เคเค• เคฆเคฆเคจ เค‰เคธเค•ो เคธ्เคตเคช्เคจ เค†เคฏा เค‰เคธเค•ा เคฌेเคŸा เคเค• เคฌเคนเคค เคฌเคกा เคธเคฎ्เคฐाเคŸ เคฌเคจेเค—ा। เค‰เคธเค•े เคฌाเคฆ เค‰เคธे เคฐाเคœा เคช्เคฐเคฌเคจ्เคฆुเคธाเคฐ เคจे เค…เคชเคจी เคฐाเคจी เคฌเคจा เคช्เคฐเคฒเคฏा। เคšुुँเคฆเค• เคงเคฎाเคฏ เค•ोเคˆ िเคช्เคฐเคค्เคฐเคฏ เค•ुเคฒ เคธे เคจเคนीं เคฅी เค…เคคः เค‰เคธเค•ो เค•ोเคˆ เคช्เคฐเคตเคถेเคท เคธ्เคฅाเคจ เคฐाเคœเค•ुเคฒ เคฎें िाเคช्เคค เคจเคนीं เคฅा। เค…เคถोเค• เค•े เค•เคˆ (เคธौเคคेเคฒे) เคญाเคˆ -เคฌเคนเคจे เคฅे। เคฌเคšเคชเคจ เคฎें เค‰เคจเคฎें เค•เคกी िเคช्เคฐเคคเคธ्เคชเคงाเคฏ เคฐเคนเคคी เคฅी। เค…เคถोเค• เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เค•เคนा เคœाเคคा เคนै เคฆเค• เคตो เคฌเคšเคชเคจ เคธे เคธैเคจ्เคฏ เค—เคช्เคฐเคคเคช्เคฐเคตเคช्เคฐเคงเคฏों เคฎें िเคตीि เคฅा। เคฆो เคนเคœाเคฐ เคตเคทों เค•े เคชिाเคค्, เค…เคถोเค• เค•ा िเคญाเคต เคเคช्เคฐเคถเคฏा เคฎुเค–्เคฏเคคः เคญाเคฐเคคीเคฏ เค‰เคชเคฎเคนाเคฆ्เคตीเคช เคฎें เคฆेเค–ा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เค…เคถोเค• เค•ाเคฒ เคฎें เค‰เค•ेเคฐा เค—เคฏा िเคคीเคคाเคค्เคฎเค• เคช्เคฐเคšเคน्เคจ, เคช्เคฐเคœเคธे เคนเคฎ 'เค…เคถोเค• เคช्เคฐเคšเคน्เคจ' เค•े เคจाเคฎ เคธे เคญी เคœाเคจเคคे เคนैं, เค†เคœ เคญाเคฐเคค เค•ा เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคช्เคฐเคšเคน्เคจ เคนै। เคฌौเคฆ्เคง เคงเคฎเคฏ เค•े เค‡เคช्เคฐเคคเคนाเคธ เคฎें เค—ौเคคเคฎ เคฌुเคฆ्เคง เค•े เคชिाเคค् เค…เคถोเค• เค•ा เคนी เคธ्เคฅाเคจ เค†เคคा เคนै।
เคฆเคฆเคต्เคฏเคฆाเคจ เคฎें เค…เคถोเค• เค•ी เคเค• เคชเคค् เคจी เค•ा เคจाเคฎ 'เคช्เคฐเคคเคท्เคฏเคฐเคช्เคฐिเคคा' เคช्เคฐเคฎเคฒเคคा เคนै। เค‰เคธเค•े เคฒेเค– เคฎें เค•ेเคตเคฒ เค‰เคธเค•ी เคชเคค् เคจी 'เค•เคฐूिाเคตเคฆเค•' เคนै। เคฆเคฆเคต्เคฏाเคฆाเคจ เคฎें เค…เคถोเค• เค•े เคฆो เคญाเค‡เคฏों เคธुเคธीเคฎ เคคเคฅा เคช्เคฐเคตเค—เคคाเคถोเค• เค•ा เคจाเคฎ เค•ा เค‰เคฒ्เคฒेเค– เคนै।

เคธाเคฎ्เคฐाเคœ्เคฏ-เคช्เคฐเคตเคธ्เคคाเคฐ
เค…เคถोเค• เค•ा เคœ्เคฏेเคท्เค  เคญाเคˆ เคธुเคถीเคฎ เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เคคिเคช्เคฐเคถเคฒा เค•ा िाांเคคเคชाเคฒ เคฅा। เคคिเคช्เคฐเคถเคฒा เคฎें เคญाเคฐเคคीเคฏ-เคฏूเคจाเคจी เคฎूเคฒ เค•े เคฌเคนเคค เคฒोเค— เคฐเคนเคคे เคฅे। เค‡เคธเคธे เคตเคน िेเคค्เคฐ เคช्เคฐเคตเคฆ्เคฐोเคน เค•े เคช्เคฐเคฒเค เค‰เคชเคฏुเค•्เคค เคฅा। เคธुเคถीเคฎ เค•े เค…เค•ुเคถเคฒ िเคถाเคธเคจ เค•े เค•ाเคฐि เคญी เค‰เคธ िेเคค्เคฐ เคฎें เคช्เคฐเคตเคฆ्เคฐोเคน เคชเคจเคช เค‰เค ा। เคฐाเคœा เคช्เคฐเคฌเคจ्เคฆुเคธाเคฐ เคจे เคธुเคถीเคฎ เค•े เค•เคนเคจे เคชเคฐ เคฐाเคœเค•ुเคฎाเคฐ เค…เคถोเค• เค•ो เคช्เคฐเคตเคฆ्เคฐोเคน เค•े เคฆเคฎเคจ เค•े เคช्เคฐเคฒเค เคตเคนाुँ เคญेเคœा। เค…เคถोเค• เค•े เค†เคจे เค•ी เค–เคฌเคฐ เคธुเคจเค•เคฐ เคนी เคช्เคฐเคตเคฆ्เคฐोเคช्เคฐเคนเคฏों เคจे เค‰เคชเคฆ्เคฐเคต เค–เคค्เคฎ เค•เคฐ เคฆเคฆเคฏा เค”เคฐ เคช्เคฐเคตเคฆ्เคฐोเคน เคช्เคฐเคฌเคจा เคฆเค•เคธी เคฏुเคฆ्เคง เค•े เค–เคค्เคฎ เคนो เค—เคฏा। เคนाเคฒाเคฆเค• เคฏเคนाुँ เคชเคฐ เคช्เคฐเคตเคฆ्เคฐोเคน เคเค• เคฌाเคฐ เคฆिเคฐ เค…เคถोเค• เค•े เคถाเคธเคจเค•ाเคฒ เคฎें เคนเค† เคฅा, เคชเคฐ เค‡เคธ เคฌाเคฐ เค‰เคธे เคฌเคฒเคชूเคตเคฏเค• เค•ुเคšเคฒ เคฆเคฆเคฏा เค—เคฏा।

เค…เคถोเค• เค•ा เคธाเคฎ्เคฐाเคœ्เคฏ
เค…เคถोเค• เค•ी เค‡เคธ िเคช्เคฐเคธเคช्เคฐเคฆ्เคง เคธे เค‰เคธเค•े เคญाเคˆ เคธुเคถीเคฎ เค•ो เคฌเคธเคนाเคธเคจ เคจ เคช्เคฐเคฎเคฒเคจे เค•ा เค–เคคเคฐा เคฌเคข़ เค—เคฏा। เค‰เคธเคจे เคธเคฎ्เคฐाเคŸ เคฌเคฌเคฆुเคธाเคฐ เค•ो เค•เคนเค•เคฐ เค…เคถोเค• เค•ो เคช्เคฐเคจเคตाเคฏเคธ เคฎें เคกाเคฒ เคฆเคฆเคฏा। เค…เคถोเค• เค•เคฌเคฒเค— เคšเคฒा เค—เคฏा। เคตเคนाुँ เค‰เคธे เคฎเคค्เคธ्เคฏเค•ुเคฎाเคฐी เค•ौเคตเคฏเค•ी เคธे เคช्เคฏाเคฐ เคนो เค—เคฏा। เคนाเคฒ เคฎें เคช्เคฐเคฎเคฒे เคธाเค•्เคท्เคฏों เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคฌाเคฆ เคฎें เค…เคถोเค• เคจे เค‰เคธे เคคीเคธเคฐी เคฏा เคฆूเคธเคฐी เคฐाเคจी เคฌเคจाเคฏा เคฅा।
เค‡เคธी เคฌीเคš เค‰เคœ्เคœैเคจ เคฎें เคช्เคฐเคตเคฆ्เคฐोเคน เคนो เค—เคฏा। เค…เคถोเค• เค•ो เคธเคฎ्เคฐाเคŸ เคช्เคฐเคฌเคจ्เคฆुเคธाเคฐ เคจे เคช्เคฐเคจเคตाเคฏเคธเคจ เคธे เคฌुเคฒा เคช्เคฐเคตเคฆ्เคฐोเคน เค•ो เคฆเคฌाเคจे เค•े เคช्เคฐเคฒเค เคญेเคœ เคฆเคฆเคฏा। เคนाเคฒाเคฆเค• เค‰เคธเค•े เคธेเคจाเคชเคช्เคฐเคคเคฏों เคจे เคช्เคฐเคตเคฆ्เคฐोเคน เค•ो เคฆเคฌा เคฆเคฆเคฏा เคชเคฐ เค‰เคธเค•ी เคชเคนเคšाเคจ เค—ुเคช्เคค เคนी เคฐเค–ी เค—เคˆ เค•्เคฏोंเคฆเค• เคฎौเคฏों เคฆ्เคตाเคฐा िैเคฒाเค เค—เค เค—ुเคช्เคคเคšเคฐ เคœाเคฒ เคธे เค‰เคธเค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคชเคคा เคšเคฒเคจे เค•े เคฌाเคฆ เค‰เคธเค•े เคญाเคˆ เคธुเคถीเคฎ เคฆ्เคตाเคฐा เค‰เคธे เคฎเคฐเคตाเค เคœाเคจे เค•ा เคญเคฏ เคฅा। เคตเคน เคฌौเคฆ्เคง เคธเคจ्เคฏाเคช्เคฐเคธเคฏों เค•े เคธाเคฅ เคฐเคนा เคฅा। เค‡เคธी เคฆौเคฐाเคจ เค‰เคธे เคฌौเคฆ्เคง เคช्เคฐเคตเคช्เคฐเคง-เคช्เคฐเคตเคงाเคจों เคคเคฅा เคช्เคฐเคถिाเค“ं เค•ा เคชเคคा เคšเคฒा เคฅा। เคฏเคนाुँ เคชเคฐ เคเค• เคธुเคจ्เคฆเคฐी, เคช्เคฐเคœเคธเค•ा เคจाเคฎ เคฆेเคตी เคฅा, เค‰เคธเคธे เค…เคถोเค• เค•ो िेเคฎ เคนो เค—เคฏा। เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคนोเคจे เค•े เคฌाเคฆ เค…เคถोเค• เคจे เค‰เคธเคธे เคช्เคฐเคตเคตाเคน เค•เคฐ เคช्เคฐเคฒเคฏा।
เค•ुเค› เคตเคทों เค•े เคฌाเคฆ เคธुเคถीเคฎ เคธे เคคांเค— เค† เคšुเค•े เคฒोเค—ों เคจे เค…เคถोเค• เค•ो เคฐाเคœเคฌเคธเคนाเคธเคจ เคนเคช्เคฐเคฅเคฏा เคฒेเคจे เค•े เคช्เคฐเคฒเค िोเคค्เคธाเคช्เคฐเคนเคค เคฆเค•เคฏा, เค•्เคฏोंเคฆเค• เคธเคฎ्เคฐाเคŸ เคช्เคฐเคฌเคจ्เคฆुเคธाเคฐ เคตृเคฆ्เคง เคคเคฅा เคฐुเค—्ि เคนो เคšเคฒे เคฅे। เคœเคฌ เคตเคน เค†เคถ्เคฐเคฎ เคฎें เคฅे เคคเคฌ เค‰เคจเค•ो เค–เคฌเคฐ เคช्เคฐเคฎเคฒी เค•ी เค‰เคจเค•ी เคฎाुँ เค•ो เค‰เคจเค•े เคธौเคคेเคฒे เคญाเคˆเคฏों เคจे เคฎाเคฐ เคกाเคฒा, เคคเคฌ เค‰เคจ्เคนोเคจे เคฎเคนเคฒ เคฎे เคœाเค•เคฐ เค…เคชเคจे เคธाเคฐे เคธौเคคेเคฒे เคญाเคˆเคฏों เค•ी เคนเคค्เคฏा เค•เคฐ เคฆी เค”เคฐ เคธเคฎ्เคฐाเคŸ เคฌเคจे।
เคธเคค्เคคा เคธांเคญाเคฒเคคे เคนी เค…เคถोเค• เคจे เคชूเคตเคฏ เคคเคฅा เคชเคช्เคฐिเคฎ, เคฆोเคจों เคฆเคฆเคถा เคฎें เค…เคชเคจा เคธाเคฎ्เคฐाเคœ्เคฏ िैเคฒाเคจा เคถुเคฐु เคฆเค•เคฏा। เค‰เคธเคจे เค†เคงुเคช्เคฐเคจเค• เค…เคธเคฎ เคธे เคˆเคฐाเคจ เค•ी เคธीเคฎा เคคเค• เคธाเคฎ्เคฐाเคœ्เคฏ เค•ेเคตเคฒ เค†เค  เคตเคทों เคฎें เคช्เคฐเคตเคธ्เคคृเคค เค•เคฐ เคช्เคฐเคฒเคฏा।

เค•เคฌเคฒเค— เค•ी เคฒเคกाเคˆ
เค…เคถोเค• เคจे เค…เคชเคจे เคฐाเคœ्เคฏाเคช्เคฐเคญเคทेเค• เค•े เฅฎเคตें เคตเคทเคฏ (เฅจเฅฌเฅง เคˆ. เคชू.) เคฎें เค•เคฌเคฒเค— เคชเคฐ เค†เค•्เคฐเคฎि เคฆเค•เคฏा เคฅा। เค†เคจ्เคคเคฐเคฐเค• เค…เคถाเคช्เคฐเคจ्เคค เคธे เคช्เคฐเคจเคชเคŸเคจे เค•े เคฌाเคฆ เฅจเฅฌเฅฏ เคˆ. เคชू. เคฎें เค‰เคธเค•ा เคช्เคฐเคตเคช्เคฐเคงเคตเคค् เค…เคช्เคฐเคญเคทेเค• เคนเค† เคคेเคฐเคนเคตें เคช्เคฐเคถเคฒाเคฒेเค– เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค•เคฌเคฒเค— เคฏुเคฆ्เคง เคฎें เคเค• เคฒाเค– เฅซเฅฆ เคนเคœाเคฐ เคต्เคฏเคช्เคฐเค•् เคค เคฌเคจ्เคฆी เคฌเคจाเค•เคฐ เคช्เคฐเคจเคตाเคฏเคช्เคฐเคธเคค เค•เคฐ เคฆเคฆเค เค—เคฏे, เคเค• เคฒाเค– เคฒोเค—ों เค•ी เคนเคค्เคฏा เค•เคฐ เคฆी เค—เคฏी। เคธเคฎ्เคฐाเคŸ เค…เคถोเค• เคจे เคญाเคฐी เคจเคฐเคธांเคนाเคฐ เค•ो เค…เคชเคจी เค†ुँเค–ों เคธे เคฆेเค–ा। เค‡เคธเคธे เคฆ्เคฐเคช्เคฐเคตเคค เคนोเค•เคฐ เค…เคถोเค• เคจे เคถाเคช्เคฐเคจ्เคค, เคธाเคฎाเคช्เคฐเคœเค• िเค—เคช्เคฐเคค เคคเคฅा เคงाเคฐ्เคฎเคฎเค• िเคšाเคฐ เคฆเค•เคฏा।

เค•เคฌเคฒเค— เคฏुเคฆ्เคง เคจे เค…เคถोเค• เค•े เคนृเคฆเคฏ เคฎें เคฎเคนाเคจ เคชเคฐเคฐเคตเคคเคฏเคจ เค•เคฐ เคฆเคฆเคฏा। เค‰เคธเค•ा เคนृเคฆเคฏ เคฎाเคจเคตเคคा เค•े िเคช्เคฐเคค เคฆเคฏा เค”เคฐ เค•เคฐुिा เคธे เค‰เคฆ्เคตेเคช्เคฐเคฒเคค เคนो เค—เคฏा। เค‰เคธเคจे เคฏुเคฆ्เคงเคฆเค•्เคฐเคฏाเค“ं เค•ो เคธเคฆा เค•े เคช्เคฐเคฒเค เคฌเคจ्เคฆ เค•เคฐ เคฆेเคจे เค•ी िเคช्เคฐเคค्ा เค•ी। เคฏเคนाुँ เคธे เค†्เคฏाเคช्เคฐเคค्เคฎเค• เค”เคฐ เคงเคฎ्เคฎ เคช्เคฐเคตเคœเคฏ เค•ा เคฏुเค— เคถुเคฐू เคนเค†। เค‰เคธเคจे เคฌौเคฆ्เคง เคงเคฎเคฏ เค•ो เค…เคชเคจा เคงเคฎเคฏ เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เคฆเค•เคฏा।
เคฌเคธเคนเคฒी เค…เคจुเคถ्เคฐुเคช्เคฐเคคเคฏों เคฆीเคชเคตांเคถ เคเคตां เคฎเคนाเคตांเคถ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค…เคถोเค• เค•ो เค…เคชเคจे เคถाเคธเคจ เค•े เคšौเคฆเคนเคตें เคตเคทเคฏ เคฎें เคช्เคฐเคจเค—ोเคฅ เคจाเคฎเค• เคช्เคฐเคญिु เคฆ्เคตाเคฐा เคฌौเคฆ्เคง เคงเคฎเคฏ เค•ी เคฆीिा เคฆी เค—เคˆ เคฅी। เคคเคค्เคชเคถ् เคšाเคค् เคฎोเค—ाเคฒी เคชुเคค्เคฐ เคช्เคฐเคจเคธ्เคธ เค•े िเคญाเคต เคธे เคตเคน เคชूिเคฏเคคः เคฌौเคฆ्เคง เคนो เค—เคฏा เคฅा। เคฆเคฆเคต्เคฏाเคฆाเคจ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค…เคถोเค• เค•ो เคฌौเคฆ्เคง เคงเคฎเคฏ เคฎें เคฆीเคช्เคฐिเคค เค•เคฐเคจे เค•ा เคถ्เคฐेเคฏ เค‰เคชเค—ुเคช्เคค เคจाเคฎเค• เคฌौเคฆ्เคง เคช्เคฐเคญिुเค• เค•ो เคœाเคคा เคนै। เค…เคชเคจे เคถाเคธเคจเค•ाเคฒ เค•े เคฆเคธเคตें เคตเคทเคฏ เคฎें เคธเคตเคฏिเคฅเคฎ เคฌोเคงเค—เคฏा เค•ी เคฏाเคค्เคฐा เค•ी เคฅी। เคคเคฆुเคชเคฐाเคจ्เคค เค…เคชเคจे เคฐाเคœ्เคฏाเคช्เคฐเคญเคทेเค• เค•े เคฌीเคธเคตें เคตเคทเคฏ เคฎें เคฒुเคช्เคฐเคฎ्เคฌเคจी เค•ी เคฏाเคค्เคฐा เค•ी เคฅी เคคเคฅा เคฒुเคช्เคฐเคฎ्เคฌเคจी เค—्เคฐाเคฎ เค•ो เค•เคฐเคฎुเค•् เคค เค˜ोเคช्เคฐเคทเคค เค•เคฐ เคฆเคฆเคฏा เคฅा।
เคฌौเคฆ्เคง เคงเคฎเคฏ เค…ांเค—ीเค•เคฐि
เคคीเคธเคฐी เคถเคคाเคฌ्เคฆी เคฎें เคธเคฎ्เคฐाเคŸ เค…เคถोเค• เคฆ्เคตाเคฐा เคฌเคจाเคฏा เค—เคฏा เคฎ्เคฏ िเคฆेเคถ เคฎें เคธाुँเคšी เค•ा เคธ्เคคूเคช
เค•เคฌเคฒเค— เคฏुเคฆ्เคง เคฎें เคนเคˆ िเคช्เคฐเคค เคคเคฅा เคจเคฐเคธांเคนाเคฐ เคธे เค‰เคธเค•ा เคฎเคจ เคฒเคกाเคˆ เค•เคฐเคจे เคธे เค‰เคฌ เค—เคฏा เค”เคฐ เคตเคน เค…เคชเคจे เค•ृเคค्เคฏ เคธे เคต्เคฏเคช्เคฐเคฅเคค เคนो เค—เคฏा। เค‡เคธी เคถोเค• เคฎें เคตो เคฌुเคฆ्เคง เค•े เค‰เคชเคฆेเคถों เค•े เค•เคฐीเคฌ เค†เคคा เค—เคฏा เค”เคฐ เค‰เคธเคจे เคฌौเคฆ्เคง เคงเคฎเคฏ เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•เคฐ เคช्เคฐเคฒเคฏा।
เคฌौเคฆ्เคง เคงเคฎเคฏ เคธ्เคตीเค•ीเคฐ เค•เคฐเคจे เค•े เคฌाเคฆ เค‰เคธเคจे เค‰เคธเค•ो เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เคฎे เค‰เคคाเคฐเคจे เค•ी เค•ोเคช्เคฐเคถเคถ เคญी เค•ी। เค‰เคธเคจे เคช्เคฐเคถเค•ाเคฐ เคคเคฅा เคชเคถु-เคนเคค्เคฏा เค•เคฐเคจा เค›ोเคก เคฆเคฆเคฏा। เค‰เคธเคจे เคฌ्เคฐाเคน्เคฎिों เค…เคจ्เคฏ เคธเคฎ्िเคฆाเคฏों เค•े เคธเคจ्เคฏाเคช्เคฐเคธเคฏों เค•ो เค–ुเคฒเค•เคฐ เคฆाเคจ เคฆเคฆเคฏा। เคœเคจเค•เคฒ्เคฏाि เค•े เคช्เคฐเคฒเค เค‰เคธเคจे เคช्เคฐเคšเคฆเค•เคค्เคฏाเคฒเคฏ, เคชाเค เคถाเคฒा เคคเคฅा เคธเคกเค•ों เค†เคฆเคฆ เค•ा เคช्เคฐเคจเคฎाเคฏि เค•เคฐเคตाเคฏा।
เค‰เคธเคจे เคฌौเคฆ्เคง เคงเคฎเคฏ เค•े िเคšाเคฐ เค•े เคช्เคฐเคฒเค เค…เคชเคจे เคงเคฎเคฏ िเคšाเคฐเค• เคจेเคชाเคฒ, เคถ्เคฐीเคฒांเค•ा, เค…เคซ़เค—ाเคช्เคฐเคจเคธ्เคคाเคจ, เคธीเคฐเคฐเคฏा, เคช्เคฐเคฎเคธ्เคฐ เคคเคฅा เคฏूเคจाเคจ เคคเค• เคญेเคœे। เค‰เคธเคจे เค‡เคธ เค•ाเคฎ เค•े เคช्เคฐเคฒเค เค…เคชเคจे เคชुเคค्เคฐ เค“เคฐ เคชुเคค्เคฐी เค•ो เคฏाเคค्เคฐाเค“ं เคชเคฐ เคญेเคœा เคฅा। เค…เคถोเค• เค•े เคงเคฎเคฏ िเคšाเคฐเค•ों เคฎे เคธเคฌเคธे เค…เคช्เคฐเคงเค• เคธिเคฒเคคा เค‰เคธเค•े เคชुเคค्เคฐ เคฎเคนेเคจ्เคฆ्เคฐ เค•ो เคช्เคฐเคฎเคฒी। เคฎเคนेเคจ्เคฆ्เคฐ เคจे เคถ्เคฐीเคฒांเค•ा เค•े เคฐाเคœा เคช्เคฐเคคเคธ्เคธ เค•ो เคฌौเคฆ्เคง เคงเคฎเคฏ เคฎे เคฆीเคช्เคฐिเคค เคฆเค•เคฏा, เคช्เคฐเคœเคธเคจे เคฌौเคฆ्เคง เคงเคฎเคฏ เค•ो เค…เคชเคจा เคฐाเคœเคงเคฎเคฏ เคฌเคจा เคฆเคฆเคฏा। เค…เคถोเค• เคธे िेเคฐเคฐเคค เคนोเค•เคฐ เค‰เคธเคจे เค…เคชเคจी เค‰เคชाเคช्เคฐเคง 'เคฆेเคตเคจाเคฎเคช्เคฐिเคฏ' เคฐเค– เคช्เคฐเคฒเคฏा।
เค…เคถोเค• เค•े เคถाเคธเคจเค•ाเคฒ เคฎें เคนी เคชाเคŸเคช्เคฐเคฒเคชुเคค्เคฐ เคฎें เคคृเคคीเคฏ เคฌौเคฆ्เคง เคธांเค—ीเคช्เคฐเคค เค•ा เค†เคฏोเคœเคจ เคฆเค•เคฏा เค—เคฏा, เคช्เคฐเคœเคธเค•ी เค…्เคฏिเคคा เคฎोเค—ाเคฒी เคชुเคค्เคฐ เคช्เคฐเคคเคท्เคฏा เคจे เค•ी। เค‡เคธी เคฎें เค…เคช्เคฐเคญเคงเคฎ्เคฎเคช्เคฐเคชเคŸเค• เค•ी เคฐเคšเคจा เคนเคˆ เค”เคฐ เคฌौเคฆ्เคง เคช्เคฐเคญिु เคช्เคฐเคตเคช्เคฐเคญเคจ् เคจ เคฆेเคถों เคฎें เคญेเคœे เค—เคฏे เคช्เคฐเคœเคจเคฎें เค…เคถोเค• เค•े เคชुเคค्เคฐ เคฎเคนेเคจ्เคฆ्เคฐ เคเคตां เคชुเคค्เคฐी เคธांเค˜เคช्เคฐเคฎเคค्เคฐा เค•ो เคถ्เคฐीเคฒांเค•ा เคญेเคœा เค—เคฏा।

เค…เคถोเค• เคจे เคฌौเคฆ्เคง เคงเคฎเคฏ เค•ो เค…เคชเคจा เคช्เคฐเคฒเคฏा เค”เคฐ เคธाเคฎ्เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคธเคญी เคธाเคงเคจों เค•ो เคœเคจเคคा เค•े เค•เคฒ्เคฏाि เคนेเคคु เคฒเค—ा เคฆเคฆเคฏा। เค…เคถोเค• เคจे เคฌौเคฆ्เคง เคงเคฎเคฏ เค•े िเคšाเคฐ เค•े เคช्เคฐเคฒเค เคช्เคฐเคจเคฎ्เคจเคช्เคฐเคฒเคช्เคฐเค–เคค เคธाเคงเคจ เค…เคชเคจाเคฏे-
(เค•) เคงเคฎเคฏเคฏाเคค्เคฐाเค“ं เค•ा िाเคฐเคฎ्เคญ,
(เค–) เคฐाเคœเค•ीเคฏ เคชเคฆाเคช्เคฐเคงเค•ाเคฐเคฐเคฏों เค•ी เคช्เคฐเคจเคฏुเคช्เคฐเค•् เคค,


(เค—) เคงเคฎเคฏ เคฎเคนाเคชाเคค्เคฐों เค•ी เคช्เคฐเคจเคฏुเคช्เคฐเค•् เคค,
(เค˜) เคฆเคฆเคต्เคฏ เคฐूเคชों เค•ा िเคฆเคถเคฏเคจ,
(เคš) เคงเคฎเคฏ เคถ्เคฐाเคตि เคเคตां เคงเคฎเคฆเคชเคฆेเคถ เค•ी เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा,
(เค›) เคฒोเค•ाเคšाเคฐเคฐเคคा เค•े เค•ाเคฏเคฏ,
(เคœ) เคงเคฎเคฏเคช्เคฐเคฒเคช्เคฐเคชเคฏों เค•ा เค–ुเคฆเคตाเคจा,

(เค) เคช्เคฐเคตเคฆेเคถों เคฎें เคงเคฎเคฏ िเคšाเคฐ เค•ो िเคšाเคฐเค• เคญेเคœเคจा เค†เคฆเคฆ।
เค…เคถोเค• เคจे เคฌौเคฆ्เคง เคงเคฎเคฏ เค•ा िเคšाเคฐ เค•ा िाเคฐเคฎ्เคญ เคงเคฎเคฏเคฏाเคค्เคฐाเค“ं เคธे เคฆเค•เคฏा। เคตเคน เค…เคช्เคฐเคญเคทेเค• เค•े เฅงเฅฆเคตें เคตเคทเคฏ เคฌोเคงเค—เคฏा เค•ी เคฏाเคค्เคฐा เคชเคฐ เค—เคฏा। เค•เคฌเคฒเค— เคฏुเคฆ्เคง เค•े เคฌाเคฆ เค†เคฎोเคฆ-िเคฎोเคฆ เค•ी เคฏाเคค्เคฐाเค“ं เคชเคฐ เคชाเคฌเคจ्เคฆी เคฒเค—ा เคฆी। เค…เคชเคจे เค…เคช्เคฐเคญเคทेเค• เฅจเฅฆเคตें เคตเคทเคฏ เคฎें เคฒुเคช्เคฐเคฎ्เคฌเคจी เค—्เคฐाเคฎ เค•ी เคฏाเคค्เคฐा เค•ी। เคจेเคชाเคฒ เคคเคฐाเคˆ เคฎें เคช्เคฐเคธ्เคฅเคค เคช्เคฐเคจเค—เคฒीเคตा เคฎें เค‰เคธเคจे เค•เคจเค•เคฎुเคช्เคฐเคจ เค•े เคธ्เคคूเคช เค•ी เคฎเคฐเคฎ्เคฎเคค เค•เคฐเคตाเคˆ। เคฌौเคฆ्เคง เคงเคฎเคฏ เค•े िเคšाเคฐ เค•े เคช्เคฐเคฒเค เค…เคชเคจे เคธाเคฎ्เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เค‰เคš्เคš เคชเคฆाเคช्เคฐเคงเค•ाเคฐเคฐเคฏों เค•ो เคช्เคฐเคจเคฏुเค•् เคค เคฆเค•เคฏा। เคธ्เคคเคฎ्เคญ เคฒेเค– เคคीเคจ เค”เคฐ เคธाเคค เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค‰เคธเคจे เคต्เคฏुเคท्เคŸ, เคฐเคœ्เคœुเค•, िाเคฆेเคช्เคฐเคถเค• เคคเคฅा เคฏुเค•् เคค เคจाเคฎเค• เคชเคฆाเคช्เคฐเคงเค•ाเคฐเคฐเคฏों เค•ो เคœเคจเคคा เค•े เคฌीเคš เคœाเค•เคฐ เคงเคฎเคฏ िเคšाเคฐ เค•เคฐเคจे เค”เคฐ เค‰เคชเคฆेเคถ เคฆेเคจे เค•ा เค†เคฆेเคถ เคฆเคฆเคฏा।
เค…เคช्เคฐเคญเคทेเค• เค•े เฅงเฅฉเคตें เคตเคทเคฏ เค•े เคฌाเคฆ เค‰เคธเคจे เคฌौเคฆ्เคง เคงเคฎเคฏ िเคšाเคฐ เคนेเคคु เคชเคฆाเคช्เคฐเคงเค•ाเคฐเคฐเคฏों เค•ा เคเค• เคจเคฏा เคตเค—เคฏ เคฌเคจाเคฏा เคช्เคฐเคœเคธे 'เคงเคฎเคฏ เคฎเคนाเคชाเคค्เคฐ' เค•เคนा เค—เคฏा เคฅा। เค‡เคธเค•ा เค•เคฏเคฏ เคช्เคฐเคตเคช्เคฐเคญเคจ् เคจ เคงाเคฐ्เคฎเคฎเค• เคธเคฎ्िเคฆाเคฏों เค•े เคฌीเคš เคฆ्เคตेเคทเคญाเคต เค•ो เคช्เคฐเคฎเคŸाเค•เคฐ เคงเคฎเคฏ เค•ी เคเค•เคคा เคธ्เคฅाเคช्เคฐเคชเคค เค•เคฐเคจा เคฅा।
เคช्เคฐเคตเคฆ्เคตाเคจों เค…เคถोเค• เค•ी เคคुเคฒเคจा เคช्เคฐเคตเคถ् เคต เค‡เคช्เคฐเคคเคนाเคธ เค•ी เคช्เคฐเคตเคญूเคช्เคฐเคคเคฏाुँ เค•ाांเคธ्เคŸेเคŸाเค‡เคจ, เคเคŸोเคช्เคฐเคจเคฏเคธ, เค…เค•เคฌเคฐ, เคธेเคจ्เคŸเคชॉเคฒ, เคจेเคชोเคช्เคฐเคฒเคฏเคจ เคธीเคœเคฐ เค•े เคธाเคฅ เค•ी เคนै।
เค…เคถोเค• เคจे เค…เคฌเคนเคธा, เคถाเคช्เคฐเคจ्เคค เคคเคฅा เคฒोเค• เค•เคฒ्เคฏािเค•ाเคฐी เคจीเคช्เคฐเคคเคฏों เค•े เคช्เคฐเคตเคถ् เคตเคช्เคฐเคตเค–्เคฏाเคค เคคเคฅा เค…เคคुเคฒเคจीเคฏ เคธเคฎ्เคฐाเคŸ เคนैं। เคเคš. เคœी. เคตेเคฒ्เคธ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค…เคถोเค• เค•ा เคšเคฐเคฐเคค्เคฐ "เค‡เคช्เคฐเคคเคนाเคธ เค•े เคธ्เคคเคฎ्เคญों เค•ो เคญเคฐเคจे เคตाเคฒे เคฐाเคœाเค“ं, เคธเคฎ्เคฐाเคŸों, เคงเคฎाเคฏเคช्เคฐเคงเค•ाเคฐเคฐเคฏों, เคธเคจ्เคค-เคฎเคนाเคค्เคฎाเค“ं เค†เคฆเคฆ เค•े เคฌीเคš िเค•ाเคถเคฎाเคจ เคนै เค”เคฐ เค†เค•ाเคถ เคฎें िाเคฏः เคเค•ाเค•ी เคคाเคฐा เค•ी เคคเคฐเคน เคšเคฎเค•เคคा เคนै।"

เคฎृเคค्เคฏु
เค…เคถोเค• เคจे เคฒเค—เคญเค— 40 เคตเคทों เคคเค• เคถाเคธเคจ เคฆเค•เคฏा เคช्เคฐเคœเคธเค•े เคฌाเคฆ เคฒเค—เคญเค— 234 เคˆเคธाเคชूเคตเคฏ เคฎें เค‰เคธเค•ी เคฎृเคค्เคฏु เคนเคˆ। เค‰เคธเค•े เค•เคˆ เคธांเคคाเคจ เคคเคฅा เคชเคช्เคฐिเคฏाां เคฅीं เคชเคฐ เค‰เคจเค•े เคฌाเคฐे เคฎें เค…เคช्เคฐเคงเค• เคชเคคा เคจเคนीं เคนै। เค‰เคธเค•े เคชुเคค्เคฐ เคฎเคนेเคจ्เคฆ्เคฐ เคคเคฅा เคชुเคค्เคฐी เคธांเค˜เคช्เคฐเคฎเคค्เคฐा เคจे เคฌौเคฆ्เคง เคงเคฎเคฏ เค•े िเคšाเคฐ เคฎें เคฏोเค—เคฆाเคจ เคฆเคฆเคฏा।
เค…เคถोเค• เค•ी เคฎृเคค्เคฏु เค•े เคฌाเคฆ เคฎौเคฏเคฏ เคฐाเคœเคตांเคถ เคฒเค—เคญเค— 50 เคตเคทों เคคเค• เคšเคฒा।[เค•ृเคชเคฏा เค‰เคฆ्เคงเคฐि เคœोเคกें]

เคฎเค—เคง เคคเคฅा เคญाเคฐเคคीเคฏ เค‰เคชเคฎเคนाเคฆ्เคตीเคช เคฎें เค•เคˆ เคœเค—เคนों เคชเคฐ เค‰เคธเค•े เค…เคตเคถेเคท เคช्เคฐเคฎเคฒे เคนैं। เคชเคŸเคจा (เคชाเคŸเคช्เคฐเคฒเคชुเคค्เคฐ) เค•े เคชाเคธ เค•ुเคฎ्เคนเคฐाเคฐ เคฎें เค…เคถोเค•เค•ाเคฒीเคจ เค…เคตเคถेเคท เคช्เคฐเคฎเคฒे เคนैं। เคฒुเคช्เคฐเคฎ्เคฌเคจी เคฎें เคญी เค…เคถोเค• เคธ्เคคांเคญ เคฆेเค–ा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เค•เคจाเคฏเคŸเค• เค•े เค•เคˆ เคธ्เคฅाเคจों เคชเคฐ เค‰เคธเค•े เคงเคฎเคฆเคชเคฆेเคถों เค•े เคช्เคฐเคถเคฒोเคค्เค•ीिเคฏ เค…เคช्เคฐเคญเคฒेเค– เคช्เคฐเคฎเคฒे เคนैं।
เคชเคฐเคตเคคी เคฎौเคฏเคฏ เคธเคฎ्เคฐाเคŸ
เคฎเค—เคง เคธाเคฎ्เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคฎเคนाเคจ เคฎौเคฏเคฏ เคธเคฎ्เคฐाเคŸ เค…เคถोเค• เค•ी เคฎृเคค्เคฏु เฅจเฅฉเฅญ-เฅจเฅฉเฅฌ เคˆ. เคชू. เคฎें (เคฒเค—เคญเค—) เคนเคˆ เคฅी। เค…เคถोเค• เค•े เค‰เคชเคฐाเคจ्เคค เค…เค—เคฒे เคชाुँเคš เคฆเคถเค• เคคเค• เค‰เคจเค•े เคช्เคฐเคจเคฌเคฏเคฒ เค‰เคค्เคคเคฐाเคช्เคฐเคงเค•ाเคฐी เคถाเคธเคจ เคธांเคšाเคช्เคฐเคฒเคค เค•เคฐเคคे เคฐเคนे।
เคœैเคจ, เคฌौเคฆ्เคง เคคเคฅा เคฌ्เคฐाเคน्เคฎि เค—्เคฐเคจ्เคฅों เคฎें เค…เคถोเค• เค•े เค‰เคค्เคคเคฐाเคช्เคฐเคงเค•ाเคฐเคฐเคฏों เค•े เคถाเคธเคจ เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคชเคฐเคธ्เคชเคฐ เคช्เคฐเคตเคฐोเคงी เคช्เคฐเคตเคšाเคฐ เคชाเคฏे เคœाเคคे เคนैं। เคชुเคฐािों เคฎें เค…เคถोเค• เค•े เคฌाเคฆ เฅฏ เคฏा เฅงเฅฆ เคถाเคธเค•ों เค•ी เคšเคšाเคฏ เคนै, เคœเคฌเคฆเค• เคฆเคฆเคต्เคฏाเคฆाเคจ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เฅฌ เคถाเคธเค•ों เคจे เค…เคถोเค• เค•े เคฌाเคฆ เคถाเคธเคจ เคฆเค•เคฏा। เค…เคถोเค• เค•ी เคฎृเคค्เคฏु เค•े เคฌाเคฆ เคฎौเคฏเคฏ เคธाเคฎ्เคฐाเคœ्เคฏ เคชเคช्เคฐเคถ् เคšเคฎी เค”เคฐ เคชूเคตी เคญाเค— เคฎें เคฌुँเคŸ เค—เคฏा। เคชเคช्เคฐเคถ् เคšเคฎी เคญाเค— เคชเคฐ เค•ुिाเคฒ เคถाเคธเคจ เค•เคฐเคคा เคฅा, เคœเคฌเคฆเค• เคชूเคตी เคญाเค— เคชเคฐ เคธเคฎ्िเคช्เคฐเคค เค•ा เคถाเคธเคจ เคฅा। เคฒेเคฆเค•เคจ เฅงเฅฎเฅฆ เคˆ. เคชू. เคคเค• เคชเคช्เคฐเคถ् เคšเคฎी เคญाเค— เคชเคฐ เคฌैเคช्เคฐเค•्ाเคฏा เคฏूเคจाเคจी เค•ा เคชूिเคฏ เค…เคช्เคฐเคงเค•ाเคฐ เคนो เค—เคฏा เคฅा। เคชूเคตी เคญाเค— เคชเคฐ เคฆเคถเคฐเคฅ เค•ा เคฐाเคœ्เคฏ เคฅा। เคตเคน เคฎौเคฏเคฏ เคตांเคถ เค•ा เค…เคช्เคฐเคจ्เคคเคฎ เคถाเคธเค• เคนै।

Indian History : เคšाเคฃเค•्เคฏ

Indian History : เคšाเคฃเค•्เคฏ: เคšाเคฃเค•्เคฏ (เค…เคจुเคฎाเคจเคคः เคˆเคธाเคชूเคฐ्เคต 375 - เคˆเคธाเคชूเคฐ्เคต 225) เคšเคจ्เคฆ्เคฐเค—ुเคช्เคค เคฎौเคฐ्เคฏ เค•े เคฎเคนाเคฎंเคค्เคฐी เคฅे। เคตे ' เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ ' เคจाเคฎ เคธे เคญी เคตिเค–्เคฏाเคค เคนैं। เค‰เคจ्เคนोเคจे...

เคšाเคฃเค•्เคฏ


เคšाเคฃเค•्เคฏ (เค…เคจुเคฎाเคจเคคः เคˆเคธाเคชूเคฐ्เคต 375 - เคˆเคธाเคชूเคฐ्เคต 225) เคšเคจ्เคฆ्เคฐเค—ुเคช्เคค เคฎौเคฐ्เคฏ เค•े เคฎเคนाเคฎंเคค्เคฐी เคฅे। เคตे 'เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ' เคจाเคฎ เคธे เคญी เคตिเค–्เคฏाเคค เคนैं। เค‰เคจ्เคนोเคจे เคจंเคฆเคตंเคถ เค•ा เคจाเคถ เค•เคฐเค•े เคšเคจ्เคฆ्เคฐเค—ुเคช्เคค เคฎौเคฐ्เคฏ เค•ो เคฐाเคœा เคฌเคจाเคฏा। เค‰เคจเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคฐเคšिเคค เค…เคฐ्เคฅเคถाเคธ्เคค्เคฐ เคฐाเคœเคจीเคคि, เค…เคฐ्เคฅเคจीเคคि, เค•ृเคทि, เคธเคฎाเคœเคจीเคคि เค†เคฆि เค•ा เคฎเคนाเคจ เค—्เคฐंเคจ्เคฅ เคนै। เค…เคฐ्เคฅเคถाเคธ्เคค्เคฐ เคฎौเคฐ्เคฏเค•ाเคฒीเคจ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธเคฎाเคœ เค•ा เคฆเคฐ्เคชเคฃ เคฎाเคจा เคœाเคคा เคนै।

เคฎुเคฆ्เคฐाเคฐाเค•्เคทเคธ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค‡เคจเค•ा เค…เคธเคฒी เคจाเคฎ 'เคตिเคท्เคฃुเค—ुเคช्เคค' เคฅा। เคตिเคท्เคฃुเคชुเคฐाเคฃ, เคญाเค—เคตเคค เค†เคฆि เคชुเคฐाเคฃों เคคเคฅा เค•เคฅाเคธเคฐिเคค्เคธाเค—เคฐ เค†เคฆि เคธंเคธ्เค•ृเคค เค—्เคฐंเคฅों เคฎें เคคो เคšाเคฃเค•्เคฏ เค•ा เคจाเคฎ เค†เคฏा เคนी เคนै, เคฌौเคฆ्เคง เค—्เคฐंเคฅो เคฎें เคญी เค‡เคธเค•ी เค•เคฅा เคฌเคฐाเคฌเคฐ เคฎिเคฒเคคी เคนै। เคฌुเคฆ्เคงเค˜ोเคท เค•ी เคฌเคจाเคˆ เคนुเคˆ เคตिเคจเคฏเคชिเคŸเค• เค•ी เคŸीเค•ा เคคเคฅा เคฎเคนाเคจाเคฎ เคธ्เคฅเคตिเคฐ เคฐเคšिเคค เคฎเคนाเคตंเคถ เค•ी เคŸीเค•ा เคฎें เคšाเคฃเค•्เคฏ เค•ा เคตृเคค्เคคांเคค เคฆिเคฏा เคนुเค† เคนै। เคšाเคฃเค•्เคฏ เคคเค•्เคทเคถिเคฒा (เคเค• เคจเค—เคฐ เคœो เคฐाเคตเคฒเคชिंเคกी เค•े เคชाเคธ เคฅा) เค•े เคจिเคตाเคธी เคฅे। เค‡เคจเค•े เคœीเคตเคจ เค•ी เค˜เคŸเคจाเค“ं เค•ा เคตिเคถेเคท เคธंเคฌंเคง เคฎौเคฐ्เคฏ เคšंเคฆ्เคฐเค—ुเคช्เคค เค•ी เคฐाเคœ्เคฏเคช्เคฐाเคช्เคคि เคธे เคนै। เคฏे เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เค•े เคเค• เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เคตिเคฆ्เคตाเคจ เคฅे, เค‡เคธเคฎें เค•ोเคˆ เคธंเคฆेเคน เคจเคนीं। เค•เคนเคคे เคนैं เค•ि เคšाเคฃเค•्เคฏ เคฐाเคœเคธी เค ाเคŸ-เคฌाเคŸ เคธे เคฆूเคฐ เคเค• เค›ोเคŸी เคธी เค•ुเคŸिเคฏा เคฎें เคฐเคนเคคे เคฅे।

เค‰เคจเค•े เคจाเคฎ เคชเคฐ เคเค• เคงाเคฐाเคตाเคนिเค• เคญा เคฌเคจा เคฅा เคœो เคฆूเคฐเคฆเคฐ्เคถเคจ เคชเคฐ 1990 เค•े เคฆเคถเค• เคฎें เคฆिเค–ाเคฏा เคœाเคคा เคฅा।

  •  

เคชเคฐिเคšเคฏ

เคšเคฆ्เคฐเค—ुเคช्เคค เค•े เคธाเคฅ เคšाเคฃเค•्เคฏ เค•ी เคฎैเคค्เคฐी เค•ी เค•เคฅा เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคนै-

เคชाเคŸเคฒिเคชुเคค्เคฐ เค•े เคฐाเคœा เคจंเคฆ เคฏा เคฎเคนाเคจंเคฆ เค•े เคฏเคนाँ เค•ोเคˆ เคฏเคœ्เคž เคฅा। เค‰เคธเคฎें เคฏे เคญी เค—เค เค”เคฐ เคญोเคœเคจ เค•े เคธเคฎเคฏ เคเค• เคช्เคฐเคงाเคจ เค†เคธเคจ เคชเคฐ เคœा เคฌैเค े। เคฎเคนाเคฐाเคœ เคจंเคฆ เคจे เค‡เคจเค•ा เค•ाเคฒा เคฐंเค— เคฆेเค– เค‡เคจ्เคนें เค†เคธเคจ เคชเคฐ เคธे เค‰เค เคตा เคฆिเคฏा। เค‡เคธเคชเคฐ เค•्เคฐुเคฆ्เคง เคนोเค•เคฐ เค‡เคจ्เคนोंเคจे เคฏเคน เคช्เคฐเคคिเคœ्เคžा เค•ी เค•ि เคœเคฌเคคเค• เคฎैं เคจंเคฆों เค•ा เคจाเคถ เคจ เค•เคฐ เคฒूँเค—ा เคคเคฌเคคเค• เค…เคชเคจी เคถिเค–ा เคจ เคฌाँเคงूँเค—ा। เค‰เคจ्เคนीं เคฆिเคจों เคฐाเคœเค•ुเคฎाเคฐ เคšंเคฆ्เคฐเค—ुเคช्เคค เคฐाเคœ्เคฏ เคธे เคจिเค•ाเคฒे เค—เค เคฅे। เคšเคฆ्เคฐเค—ुเคช्เคค เคจे เคšाเคฃเค•्เคฏ เคธे เคฎेเคฒ เค•िเคฏा เค”เคฐ เคฆोเคจों เค†เคฆเคฎिเคฏों เคจे เคฎिเคฒเค•เคฐ เคฎ्เคฒेเคš्เค› เคฐाเคœा เคชเคฐ्เคตเคคเค• เค•ी เคธेเคจा เคฒेเค•เคฐ เคชเคŸเคจे เคชเคฐ เคšเคข़ाเคˆ เค•ी เค”เคฐ เคจंเคฆों เค•ो เคฏुเคฆ्เคง เคฎें เคชเคฐाเคธ्เคค เค•เคฐเค•े เคฎाเคฐ เคกाเคฒा।

เคจंเคฆों เค•े เคจाเคถ เค•े เคธंเคฌंเคง เคฎें เค•เคˆ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เค•เคฅाเคँ เคนैं। เค•เคนीं เคฒिเค–ा เคนै เค•ि เคšाเคฃเค•्เคฏ เคจे เคถเค•เคŸाเคฐ เค•े เคฏเคนाँ เคจिเคฐ्เคฎाเคฒ्เคฏ เคญेเคœा เคœिเคธे เค›ूเคคे เคนी เคฎเคนाเคจंเคฆ เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคชुเคค्เคฐ เคฎเคฐ เค—เค। เค•เคนीं เคตिเคทเค•เคจ्เคฏा เคญेเคœเคจे เค•ी เค•เคฅा เคฒिเค–ी เคนै। เคฎुเคฆ्เคฐाเคฐाเค•्เคทเคธ เคจाเคŸเค• เค•े เคฆेเค–ेเคจे เคธे เคœाเคจा เคœाเคคा เคนै เค•ि เคจंเคฆों เค•ा เคจाเคถ เค•เคฐเคจे เคชเคฐ เคญी เคฎเคนाเคจंเคฆ เค•े เคฎंเคค्เคฐी เคฐाเค•्เคทเคธ เค•े เค•ौเคถเคฒ เค”เคฐ เคจीเคคि เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคšंเคฆ्เคฐเค—ुเคช्เคค เค•ो เคฎเค—เคง เค•ा เคธिंเคนाเคธเคจ เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เคฎें เคฌเคก़ी เคฌเคก़ी เค•เค िเคจाเค‡เคฏाँ เคชเคกीं। เค…ंเคค เคฎें เคšाเคฃเค•्เคฏ เคจे เค…เคชเคจे เคจीเคคिเคฌเคฒ เคธे เคฐाเค•्เคทเคธ เค•ो เคช्เคฐเคธเคจ्เคจ เค•िเคฏा เค”เคฐ เคšंเคฆ्เคฐเค—ुเคช्เคค เค•ो เคฎंเคค्เคฐी เคฌเคจाเคฏा। เคฌौเคฆ्เคง เค—्เคฐंเคฅो เคฎें เคญी เค‡เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เค•เคฅा เคนै, เค•ेเคตเคฒ 'เคฎเคนाเคจंเคฆ' เค•े เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ 'เคงเคจเคจंเคฆ' เคนै।

เคœीเคตเคจ-เคšเคฐिเคค

Description: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Chandragupta_Empire_320_BC.png/300px-Chandragupta_Empire_320_BC.png

เคšเคจ्เคฆ्เคฐเค—ुเคช्เคค เคฎौเคฐ्เคฏ เค•ा เคธाเคฎ्เคฐाเคœ्เคฏ (323 เคˆเคธाเคชूเคฐ्เคต)

เคฏเคฆ्เคฏเคชि เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•े เคœीเคตเคจ เค•े เคธंเคฌंเคง เคฎें เคช्เคฐाเคฎाเคฃिเค• เคคเคฅ्เคฏों เค•ा เค…เคญाเคต เคนै। เค‰เคจเค•े เคœเคจ्เคฎเคธ्เคฅाเคจ เค•े เคธंเคฌंเคง เคฎें เคญी เคฎเคคเคญेเคฆ เคชाเคฏा เคœाเคคा เคนै।

เค•ुเค› เคตिเคฆ्เคตाเคจों เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ा เคœเคจ्เคฎ เคชंเคœाเคฌ เค•े 'เคšเคฃเค•' เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคนुเค† เคฅा, เคœเคฌเค•ि เค•ुเค› เคตिเคฆ्เคตाเคจ เคฎाเคจเคคे เคนैं เค•ि เค‰เคธเค•ा เคœเคจ्เคฎ เคฆเค•्เคทिเคฃ เคญाเคฐเคค เคฎें เคนुเค† เคฅा। เค•เคˆ เคตिเคฆ्เคตाเคจों เค•ा เคฏเคน เคฎเคค เคนै เค•ि เคตเคน เค•ांเคšीเคชुเคฐเคฎ เค•ा เคฐเคนเคจे เคตाเคฒा เคฆ्เคฐเคตिเคฃ เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃ เคฅा। เคตเคน เคœीเคตिเค•ोเคชाเคฐ्เคœเคจ เค•ी เค–ोเคœ เคฎें เค‰เคค्เคคเคฐ เคญाเคฐเคค เค†เคฏा เคฅा। เค•ुเค› เคตिเคฆ्เคตाเคจों เค•े เคฎเคคाเคจुเคธाเคฐ เค•ेเคฐเคฒ เคญी เค‰เคธเค•ा เคœเคจ्เคฎ เคธ्เคฅाเคจ เคฌเคคाเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค‡เคธ เคธंเคฌंเคง เคฎें เค‰เคธเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคšเคฐเคฃी เคจเคฆी เค•ा เค‰เคฒ्เคฒेเค– เค‡เคธ เคฌाเคค เค•े เคช्เคฐเคฎाเคฃ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค•ुเค› เคธเคจ्เคฆเคฐ्เคญों เคฎें เคฏเคน เค‰เคฒ्เคฒेเค– เคฎिเคฒเคคा เคนै เค•ि เค•ेเคฐเคฒ เคจिเคตाเคธी เคตिเคท्เคฃुเค—ुเคช्เคค เคคीเคฐ्เคฅाเคŸเคจ เค•े เคฒिเค เคตाเคฐाเคฃเคธी เค†เคฏा เคฅा, เคœเคนाँ เค‰เคธเค•ी เคชुเคค्เคฐी เค–ो เค—เคฏी। เคตเคน เคซिเคฐ เค•ेเคฐเคฒ เคตाเคชเคธ เคจเคนीं เคฒौเคŸा เค”เคฐ เคฎเค—เคง เคฎें เค†เค•เคฐ เคฌเคธ เค—เคฏा। เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคตिเคšाเคฐ เคฐเค–เคจे เคตाเคฒे เคตिเคฆ्เคตाเคจ เค‰เคธे เค•ेเคฐเคฒ เค•े เค•ुเคคुเคฒ्เคฒूเคฐ เคจाเคฎเคชुเคค्เคฐी เคตंเคถ เค•ा เคตंเคถเคœ เคฎाเคจเคคे เคนैं। เค•เคˆ เคตिเคฆ्เคตाเคจों เคจे เค‰เคธे เคฎเค—เคง เค•ा เคนी เคฎूเคฒ เคจिเคตाเคธी เคฎाเคจा เคนै। เค•ुเค› เคฌौเคฆ्เคง เคธाเคนिเคค्เคฏों เคจे เค‰เคธे เคคเค•्เคทเคถिเค•्เคทा เค•ा เคจिเคตाเคธी เคฌเคคाเคฏा เคนै। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•े เคœเคจ्เคฎเคธ्เคฅाเคจ เค•े เคธंเคฌंเคง เคฎें เค…เคค्เคฏเคงिเค• เคฎเคคเคญेเคฆ เคฐเคนเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคจिเคถ्เคšिเคค เคฐूเคช เคธे เคฏเคน เค•เคนเคจा เค•ि เค‰เคธเค•ा เคœเคจ्เคฎ เคธ्เคฅाเคจ เค•เคนाँ เคฅा, เค•เค िเคจ เคนै, เคชเคฐंเคคु เค•เคˆ เคธเคจ्เคฆเคฐ्เคญों เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคคเค•्เคทเคถिเคฒा เค•ो เค‰เคธเค•ा เคœเคจ्เคฎ เคธ्เคฅाเคจ เคฎाเคจเคจा เค ीเค• เคนोเค—ा।

เคตी. เค•े. เคธुเคฌ्เคฐเคฎเคฃ्เคฏเคฎ เคจे เค•เคนा เคนै เค•ि เค•เคˆ เคธเคจ्เคฆเคฐ्เคญों เคฎें เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ा เค‰เคฒ्เคฒेเค– เคฎिเคฒเคคा เคนै เค•ि เคธिเค•เคจ्เคฆเคฐ เค•ो เค…เคชเคจे เค†เค•्เคฐเคฎเคฃ เค•े เค…เคญिเคฏाเคจ เคฎें เคฏुเคตा เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคธे เคญेंเคŸ เคนुเคˆ เคฅी। เคšूँเค•ि เค…เคฒेเค•्เคœेंเคกเคฐ เค•ा เค†เค•्เคฐเคฎเคฃ เค…เคงिเค•เคคเคฐ เคคเค•्เคทเคถिเคฒा เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคนुเค† เคฅा, เค‡เคธเคฒिเค เคฏเคน เค‰เคฎ्เคฎीเคฆ เค•ी เคœाเคคी เคนै เค•ि เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ा เคœเคจ्เคฎ เคธ्เคฅाเคจ เคคเค•्เคทเคถिเคฒा เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคนी เคฐเคนा เคนोเค—ा। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•े เคชिเคคा เค•ा เคจाเคฎ เคšเคฃเค• เคฅा। เคตเคน เคเค• เค—เคฐीเคฌ เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃ เคฅा เค”เคฐ เค•िเคธी เคคเคฐเคน เค…เคชเคจा เค—ुเคœเคฐ-เคฌเคธเคฐ เค•เคฐเคคा เคฅा। เค…เคคः เคธ्เคชเคท्เคŸ เคนै เค•ि เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ा เคฌเคšเคชเคจ เค—เคฐीเคฌी เค”เคฐ เคฆिเค•्เค•เคคों เคฎें เค—ुเคœเคฐा เคนोเค—ा। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ी เคถिเค•्เคทा-เคฆीเค•्เคทा เค•े เคธंเคฌंเคง เคฎें เค•เคนीं เค•ुเค› เคตिเคถेเคท เคœिเค•्เคฐ เคจเคนीं เคฎिเคฒเคคा เคนै, เคชเคฐเคจ्เคคु เค‰เคธเค•ी เคฌुเคฆ्เคงि เค•ा เคช्เคฐเค–เคฐเคคा เค”เคฐ เค‰เคธเค•ी เคตिเคฆ्เคตเคคा เค‰เคธเค•े เคตिเคšाเคฐों เคธे เคชเคฐिเคฒเค•्เคทिเคค เคนोเคคी เคนै। เคตเคน เค•ुเคฐूเคช เคนोเคคे เคนुเค เคญी เคถाเคฐीเคฐिเค• เคฐूเคช เคธे เคฌเคฒिเคท्เค  เคฅा। เค‰เคธเค•ी เคชुเคธ्เคคเค• 'เค…เคฐ्เคถเคถाเคธ्เคค्เคฐ' เค•े เค…เคตเคฒोเค•เคจ เคธे เค‰เคธเค•ी เคช्เคฐเคคिเคญा, เค‰เคธเค•े เคฌเคนुเค†เคฏाเคฎी เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค”เคฐ เคฆूเคฐเคฆเคฐ्เคถिเคคा เค•ा เคชूเคฐ्เคฃ เค†เคญाเคธ เคนोเคคा เคนै।

เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคฏเคน เค•เคนा เคœाเคคा เคนै เค•ि เคตเคน เคฌเคก़ा เคนी เคธ्เคตाเคญिเคฎाเคจी เคเคตं เค•्เคฐोเคงी เคธ्เคตเคญाเคต เค•ा เคต्เคฏเค•्เคคि เคฅा। เคเค• เค•िंเคตเคฆंเคคी เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคเค• เคฌाเคฐ เคฎเค—เคง เค•े เคฐाเคœा เคฎเคนाเคจंเคฆ เคจे เคถ्เคฐाเคฆ्เคง เค•े เค…เคตเคธเคฐ เคชเคฐ เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ो เค…เคชเคฎाเคจिเคค เค•िเคฏा เคฅा। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจे เค•्เคฐोเคง เค•े เคตเคถीเคญूเคค เคนोเค•เคฐ เค…เคชเคจी เคถिเค–ा เค–ोเคฒเค•เคฐ เคฏเคน เคช्เคฐเคคिเคœ्เคžा เค•ी เคฅी เค•ि เคœเคฌ เคคเค• เคตเคน เคจंเคฆเคตंเคถ เค•ा เคจाเคถ เคจเคนीं เค•เคฐ เคฆेเค—ा เคคเคฌ เคคเค• เคตเคน เค…เคชเคจी เคถिเค–ा เคจเคนीं เคฌाँเคงेंเค—ा। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•े เคต्เคฏाเคตเคนाเคฐिเค• เคฐाเคœเคจीเคคि เคฎें เคช्เคฐเคตेเคถ เค•เคฐเคจे เค•ा เคฏเคน เคญी เคเค• เคฌเคก़ा เค•ाเคฐเคฃ เคฅा। เคจंเคฆเคตंเคถ เค•े เคตिเคจाเคถ เค•े เคฌाเคฆ เค‰เคธเคจे เคšเคจ्เคฆ्เคฐเค—ुเคช्เคค เคฎौเคฐ्เคฏ เค•ो เคฐाเคœเค—เคฆ्เคฆी เคชเคฐ เคฌैเค เคจे เคฎें เคนเคฐ เคธंเคญเคต เคธเคนाเคฏเคคा เค•ी। เคšเคจ्เคฆ्เคฐเค—ुเคช्เคค เคฎौเคฐ्เคฏ เคฆ्เคตाเคฐा เค—เคฆ्เคฆी เคชเคฐ เค†เคธीเคจ เคนोเคจे เค•े เคฌाเคฆ เค‰เคธे เคชเคฐाเค•्เคฐเคฎी เคฌเคจाเคจे เค”เคฐ เคฎौเคฐ्เคฏ เคธाเคฎ्เคฐाเคœ्เคฏ เค•ा เคตिเคธ्เคคाเคฐ เค•เคฐเคจे เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคธे เค‰เคธเคจे เคต्เคฏाเคตเคนाเคฐिเค• เคฐाเคœเคจीเคคि เคฎें เคช्เคฐเคตेเคถ เค•िเคฏा। เคตเคน เคšเคจ्เคฆ्เคฐเค—ुเคช्เคค เคฎौเคฐ्เคฏ เค•ा เคฎंเคค्เคฐी เคญी เคฌเคจा।

เค•เคˆ เคตिเคฆ्เคตाเคจों เคจे เคฏเคน เค•เคนा เคนै เค•ि เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจे เค•เคนीं เคญी เค…เคชเคจी เคฐเคšเคจा เคฎें เคฎौเคฐ्เคฏเคตंเคถ เคฏा เค…เคชเคจे เคฎंเคค्เคฐिเคค्เคต เค•े เคธंเคฌंเคง เคฎें เค•ुเค› เคจเคนीं เค•เคนा เคนै, เคชเคฐंเคคु เค…เคงिเค•ांเคถ เคธ्เคฐोเคคों เคจे เค‡เคธ เคคเคฅ्เคฏ เค•ी เคธंเคชुเคท्เคŸि เค•ी เคนै। 'เค…เคฐ्เคฅเคถाเคธ्เคค्เคฐ' เคฎें เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจे เคœिเคธ เคตिเคœिเค—ीเคทु เคฐाเคœा เค•ा เคšिเคค्เคฐเคฃ เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•िเคฏा เคนै, เคจिเคถ्เคšिเคค เคฐूเคช เคธे เคตเคน เคšเคจ्เคฆ्เคฐเค—ुเคช्เคค เคฎौเคฐ्เคฏ เค•े เคฒिเคฏे เคนी เคธंเคฌोเคงिเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै।

เคญाเคฐเคค เคชเคฐ เคธिเค•เคจ्เคฆเคฐ เค•े เค†เค•्เคฐเคฎเคฃ เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค›ोเคŸे-เค›ोเคŸे เคฐाเคœ्เคฏों เค•ी เคชเคฐाเคœเคฏ เคธे เค…เคญिเคญूเคค เคนोเค•เคฐ เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจे เคต्เคฏाเคตเคนाเคฐिเค• เคฐाเคœเคจीเคคि เคฎें เคช्เคฐเคตेเคถ เค•เคฐเคจे เค•ा เคธंเค•เคฒ्เคช เค•िเคฏा। เค‰เคธเค•ी เคธเคฐ्เคตोเคชเคฐि เค‡เคš्เค›ा เคฅी เคญाเคฐเคค เค•ो เคเค• เค—ौเคฐเคตเคถाเคฒी เค”เคฐ เคตिเคถाเคฒ เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฆेเค–เคจा। เคจिเคถ्เคšिเคค เคฐूเคช เคธे เคšเคจ्เคฆ्เคฐเค—ुเคช्เคค เคฎौเคฐ्เคฏ เค‰เคธเค•ी เค‡เคš्เค›ा เค•ा เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐ เคฌिเคจ्เคฆु เคฅा। เค†เคšाเคฐ्เคฏ เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ो เคเค• เค“เคฐ เคชाเคฐंเค—เคค เค”เคฐ เคฆूเคฐเคฆเคฐ्เคถी เคฐाเคœเคจीเคคिเคœ्เคž เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฎौเคฐ्เคฏ เคธाเคฎ्เคฐाเคœ्เคฏ เค•ा เคธंเคธ्เคฅाเคชเค• เค”เคฐ เคธंเคฐเค•्เคทเค• เคฎाเคจा เคœाเคคा เคนै, เคคो เคฆूเคธเคฐी เค“เคฐ เค‰เคธे เคธंเคธ्เค•ृเคคि เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•े เค‡เคคिเคนाเคธ เคฎें เค…เคชเคจी เค…เคคुเคฒเคจीเคฏ เคเคตं เค…เคฆ्เคญुเคค เค•ृเคคि เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค…เคชเคจे เคตिเคทเคฏ เค•ा เคเค•เคฎाเคค्เคฐ เคตिเคฆ्เคตाเคจ เคนोเคจे เค•ा เค—ौเคฐเคต เคช्เคฐाเคช्เคค เคนै। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ी เคตिเคฆ्เคตเคคा, เคจिเคชुเคฃเคคा เค”เคฐ เคฆूเคฐเคฆเคฐ्เคถिเคคा เค•ा เคฌเค–ाเคจ เคญाเคฐเคค เค•े เคถाเคธ्เคค्เคฐों, เค•ाเคต्เคฏों เคคเคฅा เค…เคจ्เคฏ เค—्เคฐंเคฅों เคฎें เคชเคฐिเคต्เคฏाเคช्เคค เคนै। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคฆ्เคตाเคฐा เคจंเคฆเคตंเคถ เค•ा เคตिเคจाเคถ เค”เคฐ เคฎौเคฐ्เคฏเคตंเคถ เค•ी เคธ्เคฅाเคชเคจा เคธे เคธंเคฌंเคงिเคค เค•เคฅा เคตिเคท्เคฃु เคชुเคฐाเคฃ เคฎें เค†เคคी เคนै।

เค…เคคि เคตिเคฆ्เคตाเคจ เค”เคฐ เคฎौเคฐ्เคฏ เคธाเคฎ्เคฐाเคœ्เคฏ เค•ा เคฎเคนाเคฎंเคค्เคฐी เคนोเคจे เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ा เคœीเคตเคจ เคธाเคฆเค—ी เค•ा เคœीเคตเคจ เคฅा। เคตเคน 'เคธाเคฆा เคœीเคตเคจ เค‰เคš्เคš เคตिเคšाเคฐ' เค•ा เคธเคนी เคช्เคฐเคคीเค• เคฅा। เค‰เคธเคจे เค…เคชเคจे เคฎंเคค्เคฐिเคค्เคตเค•ाเคฒ เคฎें เค…เคค्เคฏเคงिเค• เคธाเคฆเค—ी เค•ा เคœीเคตเคจ เคฌिเคคाเคฏा। เคตเคน เคเค• เค›ोเคŸा-เคธे เคฎเค•ाเคจ เคฎें เคฐเคนเคคा เคฅा เค”เคฐ เค•เคนा เคœाเคคा เคนै เค•ि เค‰เคธเค•े เคฎเค•ाเคจ เค•ी เคฆीเคตाเคฐों เคชเคฐ เค—ोเคฌเคฐ เค•े เค‰เคชเคฒे เคฅोเคชे เคฐเคนเคคे เคฅे।

เค‰เคธเค•ी เคฎाเคจ्เคฏเคคा เคฅी เค•ि เคฐाเคœा เคฏा เคฎंเคค्เคฐी เค…เคชเคจे เคšเคฐिเคค्เคฐ เค”เคฐ เคŠँเคšे เค†เคฆเคฐ्เคถों เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคฒोเค—ों เค•े เคธाเคฎเคจे เคเค• เคช्เคฐเคคिเคฎाเคจ เคฆे เคธเค•เคคा เคนै। เค‰เคธเคจे เคธเคฆैเคต เคฎเคฐ्เคฏाเคฆाเค“ं เค•ा เคชाเคฒเคจ เค•िเคฏा เค”เคฐ เค•เคฐ्เคฎเค เคคा เค•ी เคœिंเคฆเค—ी เคฌिเคคाเคฏी। เค•เคนा เคœाเคคा เคนै เค•ि เคฌाเคฆ เคฎें เค‰เคธเคจे เคฎंเคค्เคฐी เคชเคฆ เคค्เคฏाเค—เค•เคฐ เคตाเคจเคช्เคฐเคธ्เคฅ เคœीเคตเคจ เคต्เคฏเคคीเคค เค•िเคฏा เคฅा। เคตเคธ्เคคुเคคः เค‰เคธे เคงเคจ, เคฏเคถ เค”เคฐ เคชเคฆ เค•ा เค•ोเคˆ เคฒोเคญ เคจเคนीं เคฅा। เคธाเคฐเคคเคค्เคต เคฎें เคตเคน เคเค• 'เคตिเคคเคฐाเค—ी', 'เคคเคชเคธ्เคตी, เค•เคฐ्เคฎเค  เค”เคฐ เคฎเคฐ्เคฏाเคฆाเค“ं เค•ा เคชाเคฒเคจ เค•เคฐเคจेเคตाเคฒा เคต्เคฏเค•्เคคि เคฅा, เคœिเคธเค•ा เคœीเคตเคจ เค†เคœ เคญी เค…เคจुเค•เคฐเคฃीเคฏ เคนै।

เคเค• เคช्เคฐเค•ांเคก เคตिเคฆ्เคตाเคจ เคคเคฅा เคเค• เค—ंเคญीเคฐ เคšिंเคคเค• เค•े เคฐूเคช เคฎें เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคคो เคตिเค–्เคฏाเคค เคนै เคนी, เคเค• เคต्เคฏाเคตเคนाเคฐिเค• เคเคตं เคšเคคुเคฐ เคฐाเคœเคจीเคคिเคœ्เคž เค•े เคฐूเคช เคฎें เคญी เค‰เคธे เค–्เคฏाเคคि เคฎिเคฒी เคนै। เคจंเคฆเคตंเคถ เค•े เคตिเคจाเคถ เคคเคฅा เคฎเค—เคง เคธाเคฎ्เคฐाเคœ्เคฏ เค•ी เคธ्เคฅाเคชเคจा เคเคตं เคตिเคธ्เคคाเคฐ เคฎें เค‰เคธเค•ा เคเคคिเคนाเคธिเค• เคฏोเค—เคฆाเคจ เคนै। เคธाเคฒाเคŸोเคฐ เค•े เค•เคฅเคจाเคจुเคธाเคฐ เคช्เคฐाเคšीเคจ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฐाเคœเคจीเคคिเค• เคšिंเคคเคจ เคฎें เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ा เคธเคฐ्เคตोเคชเคฐि เคธ्เคฅाเคจ เคนै। เคฎैเค•िเคฏाเคตेเคฒी เค•ी เคญाँเคคि เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจे เคญी เคฐाเคœเคจीเคคि เค•ो เคจैเคคिเค•เคคा เคธे เคชृเคฅเค• เค•เคฐ เคเค• เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐ เคถाเคธ्เคค्เคฐ เค•े เคฐूเคช เคฎें เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•เคฐเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•िเคฏा เคนै। เคœैเคธा เค•ि เค•ाเคนा เคœाเคคा เคน

เคจाเคฎ, เคœเคจ्เคฎเคคिเคฅि เค”เคฐ เคœเคจ्เคฎเคธ्เคฅाเคจ

เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ा เคจाเคฎ, เคœเคจ्เคฎเคคिเคฅि เค”เคฐ เคœเคจ्เคฎเคธ्เคฅाเคจ เคคीเคจों เคนी เคตिเคตाเคฆ เค•े เคตिเคทเคฏ เคฐเคนे เคนैं। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•े เคจाเคฎ เค•े เคธंเคฌंเคง เคฎें เคตिเคฆ्เคตाเคจों เค•े เคฌीเคš เคฎเคคเคญेเคฆ เคชाเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•े 'เค…เคฐ्เคฅเคถाเคธ्เคค्เคฐ' เค•े เคช्เคฐเคฅเคฎ เค…เคจुเคตाเคฆเค• เคชंเคกिเคค เคถाเคฎाเคถाเคธ्เคค्เคฐी เคจे เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจाเคฎ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏा เคนै। 'เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจाเคฎ' เค•ी เคช्เคฐเคฎाเคฃिเค•เคคा เค•ो เคธिเคฆ्เคง เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคชंเคกिเคค เคถाเคฎाเคถाเคธ्เคค्เคฐी เคจे เคตिเคท्เคฃु-เคชुเคฐाเคฃ เค•ा เคนเคตाเคฒा เคฆिเคฏा เคนै เคœिเคธเคฎें เค•เคนा เค—เคฏा เคนै

เคคाเคจ्เคจเคฆाเคจ् เค•ौเคŸเคฒ्เคฏो เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃเคธ्เคธเคฎुเคฆ्เคงเคฐिเคท्เคฏเคคि।

เค‡เคธ เคธंเคฌंเคง เคฎें เคเค• เคตिเคตाเคฆ เค”เคฐ เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เคนुเค† เคนै เค”เคฐ เคตเคน เคนै เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค”เคฐ เค•ौเคŸเคฒ्เคฏ เค•ा। เค—เคฃเคชเคคि เคถाเคธ्เคค्เคฐी เคจे 'เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ' เค•े เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ 'เค•ौเคŸเคฒ्เคฏ' เค•ो เคœ्เคฏाเคฆा เคช्เคฐเคฎाเคฃिเค• เคฎाเคจा เคนै। เค‰เคจเค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค•ुเคŸเคฒ เค—ोเคค्เคฐ เคนोเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค•ौเคŸเคฒ्เคฏ เคจाเคฎ เคธเคนी เค”เคฐ เคธंเค—เคค เคช्เคฐเคคीเคค เคนोเคคा เคนै। เค•ाเคฎเคจ्เคฆเค•ीเคฏ เคจीเคคिเคถाเคธ्เคค्เคฐ เค•े เค…เคจ्เคคเคฐ्เค—เคค เค•เคนा เค—เคฏा เคนै

เค•ौเคŸเคฒ्เคฏ เค‡เคคि เค—ोเคค्เคฐเคจिเคฌเคจ्เคงเคจा เคตिเคท्เคฃु เค—ुเคช्เคคเคธ्เคฏ เคธंเคœ्เคžा।

เคธांเคฌाเคถिเคต เคถाเคธ्เคค्เคฐी เคจे เค•เคนा เคนै เค•ि เค—เคฃเคชเคคिเคถाเคธ्เคค्เคฐी เคจे เคธंเคญเคตเคคः เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ो เคช्เคฐाเคšीเคจ เคธंเคค เค•ुเคŸเคฒ เค•ा เคตंเคถเคœ เคฎाเคจเค•เคฐ เค•ौเคŸเคฒ्เคฏ เคจाเคฎ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏा เคนै, เคชเคฐเคจ्เคคु เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ा เค•เคนीं เค•ोเคˆ เคช्เคฐเคฎाเคฃ เคจเคนीं เคฎिเคฒเคคा เคนै เค•ि เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคธंเคค เค•ुเคŸเคฒ เค•े เคตंเคถ เค”เคฐ เค—ोเคค्เคฐ เค•ा เคฅा। 'เค•ोเคŸिเคฒ्เคฏ' เค”เคฐ 'เค•ौเคŸเคฒ्เคฏ' เคจाเคฎ เค•ा เคตिเคตाเคฆ เค”เคฐ เคญी เค•เคˆ เคตिเคฆ्เคตाเคจों เคจे เค‰เค ाเคฏा เคนै। เคตी. เค. เคฐाเคฎाเคธ्เคตाเคฎी เคจे เค—เคฃเคชเคคिเคถाเคธ्เคค्เคฐी เค•े เค•เคฅเคจ เค•ा เคธเคฎเคฐ्เคฅเคจ เค•िเคฏा เคนै। เค†เคงुเคจिเค• เคตिเคฆ्เคตाเคจों เคจे เคฆोเคจों เคจाเคฎों เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏा เคนै। เคชाเคถ्เคšाเคค्เคฏ เคตिเคฆ्เคตाเคจों เคจे เค•ौเคŸเคฒ्เคฏ เค”เคฐ เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจाเคฎ เค•े เคตिเคตाเคฆ เค•ो เค…เคงिเค• เคฎเคนเคค्เคค्เคต เคจเคนीं เคฆिเคฏा เคนै। เค‰เคจเค•े เคฎเคคाเคจुเคธाเคฐ เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคญ्เคฐांเคคि เคนिเคœ्เคœे เค•े เคนेเคฐ-เคซेเคฐ เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคนो เคธเค•เคคी เคนै। เค…เคงिเค•ांเคถ เคชाเคถ्เคšाเคค्เคฏ เคฒेเค–เค•ों เคจे เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจाเคฎ เค•ा เคนी เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏा เคนै। เคญाเคฐเคค เคฎें เคตिเคฆ्เคตाเคจों เคจे เคฆोเคจों เคจाเคฎों เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏा เคนै, เคฌเคฒ्เค•ि เคœ्เคฏाเคฆाเคคเคฐ เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจाเคฎ เค•ा เคนी เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏा เคนै। เค‡เคธ เคธंเคฌंเคง เคฎें เคฐाเคงाเค•ांเคค เค•ा เค•เคฅเคจ เคญी เคตिเคถेเคท เคฐूเคช เคธे เค‰เคฒ्เคฒेเค–เคจीเคฏ เคนै। เค‰เคธเคจे เค…เคชเคจी เคฐเคšเคจा 'เคถเคฌ्เคฆเค•เคฒ्เคชเคฆ्เคฐเคฎ' เคฎें เค•เคนा เคนै

เค…เคธ्เคคु เค•ौเคŸเคฒ्เคฏ เค‡เคคि เคตा เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค‡เคคि เคฏा เคšाเคฃเค•्เคฏเคธ्เคฏ เค—ोเคค्เคฐเคจाเคฎเคงेเคฏเคฎ्।

เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•े เค”เคฐ เคญी เค•เคˆ เคจाเคฎों เค•ा เค‰เคฒ्เคฒेเค– เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै। เคœिเคธเคฎें เคšाเคฃเค•्เคฏ เคจाเคฎ เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เคนै। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ो เคšाเคฃเค•्เคฏ เค•े เคจाเคฎ เคธे เคชुเค•ाเคฐเคฐเคจे เคตाเคฒे เค•เคˆ เคตिเคฆ्เคตाเคจों เค•ा เคฎเคค เคนै เค•ि เคšाเคฃเค• เค•ा เคชुเคค्เคฐ เคนोเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคฏเคน เคšाเคฃเค•्เคฏ เค•เคนเคฒाเคฏा। เคฆूเคธเคฐी เค“เคฐ เค•ुเค› เคตिเคฆ्เคตाเคจों เค•े เค•เคฅाเคจाเคจुเคธाเคฐ เค‰เคธเค•ा เคœเคจ्เคฎ เคชंเคœाเคฌ เค•े เคšเคฃเค• เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคนुเค† เคฅा, เค‡เคธเคฒिเค เค‰เคธे เคšाเคฃเค•्เคฏ เค•เคนा เค—เคฏा เคนै, เคฏเคฆ्เคฏเคชि เค‡เคธ เคธंเคฌंเคง เคฎें เค•ोเคˆ เคธ्เคชเคท्เคŸ เคช्เคฐเคฎाเคฃ เคจเคนीं เคฎिเคฒเคคा เคนै। เคเค• เคฌाเคค เคธ्เคชเคท्เคŸ เคนै เค•ि เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค”เคฐ เคšाเคฃเค•्เคฏ เคเค• เคนी เคต्เคฏเค•्เคคि เคนै।

เค‰เคชเคฐ्เคฏुเค•्เคค เคจाเคฎों เค•े เค…เคฒाเคตा เค‰เคธเค•े เค”เคฐ เคญी เค•เคˆ เคจाเคฎों เค•ा เค‰เคฒ्เคฒेเค– เคฎिเคฒเคคा เคนै, เคœैเคธे เคตिเคท्เคฃुเค—ुเคช्เคค। เค•เคนा เคœाเคคा เคนै เค•ि เค‰เคธเค•ा เคฎूเคฒ เคจाเคฎ เคตिเคท्เคฃुเค—ुเคช्เคค เคนी เคฅा। เค‰เคธเค•े เคชिเคคा เคจे เค‰เคธเค•ा เคจाเคฎ เคตिเคท्เคฃुเค—ुเคช्เคค เคนी เคฐเค–ा เคฅा। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ, เคšाเคฃเค•्เคฏ เค”เคฐ เคตिเคท्เคฃुเค—ुเคช्เคค เคคीเคจों เคจाเคฎों เคธे เคธंเคฌंเคงिเคค เค•เคˆ เคธเคจ्เคฆเคฐ्เคญ เคฎिเคฒเคคे เคนैं, เค•िंเคคु เค‡เคจ เคคीเคจों เคจाเคฎों เค•े เค…เคฒाเคตा เค‰เคธเค•े เค”เคฐ เคญी เค•เคˆ เคจाเคฎों เค•ा เค‰เคฒ्เคฒेเค– เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै, เคœैเคธे เคตाเคค्เคธ्เคฏाเคฏเคจ, เคฎเคฒंเค—, เคฆ्เคฐเคตिเคฎเคฒ, เค…ंเค—ुเคฒ, เคตाเคฐाเคจเค•्, เค•ाเคค्เคฏाเคจ เค‡เคค्เคฏाเคฆि เค‡เคจ เคญिเคจ्เคจ-เคญिเคจ्เคจ เคจाเคฎों เคฎें เค•ौเคจ เคธा เคธเคนी เคจाเคฎ เคนै เค”เคฐ เค•ौเคจ-เคธा เค—เคฒเคค เคจाเคฎ เคนै, เคฏเคน เคตिเคตाเคฆ เค•ा เคตिเคทเคฏ เคนै। เคชเคฐเคจ्เคคु เค…เคงिเค•ांเคถ เคชाเคถ्เคšाเคค्เคฏ เค”เคฐ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคตिเคฆ्เคตाเคจों เคจे 'เค…เคฐ्เคฅเคถाเคธ्เคค्เคฐ' เค•े เคฒेเค–เค• เค•े เคฐूเคช เคฎें เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจाเคฎ เค•ा เคนी เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏा เคนै।

เค•ुเค› เคชाเคถ्เคšाเคค्เคฏ เคตिเคฆ्เคตाเคจों เคจे เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•े เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เคชเคฐ เคนी เคช्เคฐเคถ्เคจเคตाเคšเค• เคšिเคน्เคจ เคฒเค—ा เคฆिเคฏा เคนै। เคตिเคจ्เคŸเคฐเคจीเคœ, เคœॉเคฒी เค”เคฐ เค•ीเคฅ เค•े เคฎเคคाเคจुเคธाเคฐ เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจाเคฎ เคช्เคฐเคคीเค•ाเคค्เคฎเค• เคนै, เคœो เค•ूเคŸเคจीเคคि เค•ा เคช्เคฐเคคीเค• เคนै। เคชांเคคเคœเคฒि เคฆ्เคตाเคฐा เค…เคชเคจे เคฎเคนाเคญाเคท्เคฏ เคฎें เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ा เคช्เคฐเคธंเค— เคจเคนीं เค†เคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค‰เคจเค•े เคฎเคคों เค•ा เคธเคฎเคฐ्เคฅเคจ เคฎिเคฒा เคนै। เคœॉเคฒी เคจे เคคो เคฏเคนाँ เคคเค• เค•เคน เคกाเคฒा เคนै เค•ि 'เค…เคฐ्เคฅเคถाเคธ्เคค्เคฐ' เค•िเคธी เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจाเคฎเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ी เค•ृเคคि เคจเคนीं เคนै। เคฏเคน เค•िเคธी เค…เคจ्เคฏ เคชंเคกिเคค เคฏा เค†เคšाเคฐ्เคฏ เค•ा เคฐเคšिเคค เค—्เคฐंเคฅ เคนै। เคถाเคฎाเคถाเคธ्เคค्เคฐी เค”เคฐ เค—เคฃเคชเคคिเคถाเคธ्เคค्เคฐी เคฆोเคจों เคจे เคนी เคชाเคถ्เคšाเคค्เคฏ เคตिเคšाเคฐเค•ों เค•े เคฎเคค เค•ा เค–ंเคกเคจ เค•िเคฏा เคนै। เคฆोเคจों เค•ा เคฏเคน เคจिเคถ्เคšเคฏ เคฎเคค เคนै เค•ि เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ा เคชूเคฐ्เคฃ เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เคฅा, เคญเคฒे เคนी เค‰เคธเค•े เคจाเคฎों เคฎें เคฎเคคांเคคเคฐ เคชाเคฏा เคœाเคคा เคนो। เคตเคธ्เคคुเคคः เค‡เคจ เคคीเคจों เคชाเคถ्เคšाเคค्เคฏ เคตिเคฆ्เคตाเคจों เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ा เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เค•ो เคจเค•ाเคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคœो เคฌिंเคฆु เค‰เค ाเค เค—เค เคนैं, เคตे เค…เคจเคฐ्เค—เคฒ เคเคตं เคฎเคนเคค्เคค्เคตเคนीเคจ เคนैं। เคชाเคถ्เคšाเคค्เคฏ เคตिเคฆ्เคตाเคจों เค•ा เคฏเคน เค•เคนเคจा เคนै เค•ि เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจे เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ा เค•เคนीं เค‰เคฒ्เคฒेเค– เคจเคนीं เค•िเคฏा เคนै เค•ि เคตเคน เคšเคจ्เคฆ्เคฐเค—ुเคช्เคค เคฎौเคฐ्เคฏ เค•े เคถाเคธเคจเค•ाเคฒ เคฎें เค…เคฎाเคค्เคฏ เคฏा เคฎंเคค्เคฐी เคฅा, เค‡เคธเคฒिเค เค‰เคธ 'เค…เคฐ्เคฅเคถाเคธ्เคค्เคฐ' เค•ा เคฒेเค–เคจ เคจเคนीं เคฎाเคจा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เคฏเคน เคฌเคšเค•ाเคจा เคคเคฐ्เค• เคนै। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•े เค•เคˆ เคธเคจ्เคฆเคฐ्เคญों เคธे เคฏเคน เคธ्เคชเคท्เคŸ เคนो เคšुเค•ा เคนै เค•ि เค‰เคธเคจे เคšเคจ्เคฆ्เคฐเค—ुเคช्เคค เคฎौเคฐ्เคฏ เค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เคธे เคจंเคฆเคตंเคถ เค•ा เคจाเคถ เค•िเคฏा เคฅा เค”เคฐ เคฎौเคฐ्เคฏ เคธाเคฎ्เคฐाเคœ्เคฏ เค•ी เคธ्เคฅाเคชเคจा เค•ी เคฅी।

เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ी เค•ृเคคिเคฏाँ

เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ी เค•ृเคคिเคฏों เค•े เคธंเคฌंเคง เคฎें เคญी เค•เคˆ เคตिเคฆ्เคตाเคจों เค•े เคฌीเคš เคฎเคคเคญेเคฆ เคชाเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ी เค•िเคคเคจी เค•ृเคคिเคฏाँ เคนैं, เค‡เคธ เคธंเคฌंเคง เคฎें เค•ोเคˆ เคจिเคถ्เคšिเคค เคธूเคšเคจा เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เคจเคนीं เคนै। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ी เคธเคฌเคธे เคฎเคนเคค्เคค्เคชूเคฐ्เคฃ เค•ृเคคि เค…เคฐ्เคฅเคถाเคธ्เคค्เคฐ เค•ी เคšเคฐ्เคšा เคธเคฐ्เคตเคค्เคฐ เคฎिเคฒเคคी เคนै, เค•िเคจ्เคคु เค…เคจ्เคฏ เคฐเคšเคจाเค“ं เค•े เคธंเคฌंเคง เคฎें เค•ुเค› เคตिเคถेเคท เค‰เคฒ्เคฒेเค– เคจเคนीं เคฎिเคฒเคคा เคนै।

เคšाเคฃเค•्เคฏ เค•े เคถिเคท्เคฏ เค•ाเคฎंเคฆเค• เคจे เค…เคชเคจे 'เคจीเคคिเคธाเคฐ' เคจाเคฎเค• เค—्เคฐंเคฅ เคฎें เคฒिเค–ा เคนै เค•ि เคตिเคท्เคฃुเค—ुเคช्เคค เคšाเคฃเค•्เคฏ เคจे เค…เคชเคจे เคฌुเคฆ्เคงिเคฌเคฒ เคธे เค…เคฐ्เคฅเคถाเคธ्เคค्เคฐ เคฐूเคชी เคฎเคนोเคฆเคงि เค•ो เคฎเคฅเค•เคฐ เคจीเคคिเคถाเคธ्เคค्เคฐ เคฐूเคชी เค…เคฎृเคค เคจिเค•ाเคฒा। เคšाเคฃเค•्เคฏ เค•ा 'เค…เคฐ्เคฅเคถाเคธ्เคค्เคฐ' เคธंเคธ्เค•ृเคค เคฎें เคฐाเคœเคจीเคคि เคตिเคทเคฏ เคชเคฐ เคเค• เคตिเคฒเค•्เคทเคฃ เค—्เคฐंเคฅ เคนै। เค‡เคธเค•े เคจीเคคि เค•े เคถ्เคฒोเค• เคคो เค˜เคฐ เค˜เคฐ เคช्เคฐเคšเคฒिเคค เคนैं। เคชीเค›े เคธे เคฒोเค—ों เคจे เค‡เคจเค•े เคจीเคคि เค—्เคฐंเคฅों เคธे เค˜เคŸा เคฌเคขाเค•เคฐ เคตृเคฆ्เคงเคšाเคฃเค•्เคฏ, เคฒเค˜ुเคšाเคฃเค•्เคฏ, เคฌोเคงिเคšाเคฃเค•्เคฏ เค†เคฆि เค•เคˆ เคจीเคคिเค—्เคฐंเคฅ เคธंเค•เคฒिเคค เค•เคฐ เคฒिเค। เคšाเคฃเค•्เคฏ เคธเคฌ เคตिเคทเคฏों เค•े เคชंเคกिเคค เคฅे। 'เคตिเคท्เคฃुเค—ुเคช्เคค เคธिเคฆ्เคงांเคค' เคจाเคฎเค• เค‡เคจเค•ा เคเค• เคœ्เคฏोเคคिเคท เค•ा เค—्เคฐंเคฅ เคญी เคฎिเคฒเคคा เคนै। เค•เคนเคคे เคนैं, เค†เคฏुเคฐ्เคตेเคฆ เคชเคฐ เคญी เค‡เคจเค•ा เคฒिเค–ा 'เคตैเคฆ्เคฏเคœीเคตเคจ' เคจाเคฎ เค•ा เคเค• เค—्เคฐंเคฅ เคนै। เคจ्เคฏाเคฏ เคญाเคท्เคฏเค•ाเคฐ เคตाเคค्เคธ्เคฏाเคฏเคจ เค”เคฐ เคšाเคฃเค•्เคฏ เค•ो เค•ोเคˆ เค•ोเคˆ เคเค• เคนी เคฎाเคจเคคे เคนैं, เคชเคฐ เคฏเคน เคญ्เคฐเคฎ เคนै เคœिเคธเค•ा เคฎूเคฒ เคนेเคฎเคšंเคฆ เค•ा เคฏเคน เคถ्เคฒोเค• เคนै:

เคตाเคค्เคธ्เคฏाเคฏเคจ เคฎเคฒ्เคฒเคจाเค—ः, เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏเคถ्เคšเคฃเค•ाเคค्เคฎเคœः।

เคฆ्เคฐाเคฎिเคฒः เคชเค•्เคทिเคฒเคธ्เคตाเคฎी เคตिเคท्เคฃु เค—ुเคช्เคคोเคฝเค™्เค—ुเคฒเคถ्เคš เคธः।।

เคฏों เคงाเคคुเค•ौเคŸिเคฒ्เคฏा เค”เคฐ เคฐाเคœเคจीเคคि เคจाเคฎเค• เคฐเคšเคจाเค“ं เค•े เคธाเคฅ เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ा เคจाเคฎ เคœोเคก़ा เค—เคฏा เคนै। เค•ुเค› เคตिเคฆ्เคตाเคจों เค•ा เคฏเคน เคฎाเคจเคจा เคนै เค•ि 'เค…เคฐ्เคฅเคถाเคธ्เคค्เคฐ' เค•े เค…เคฒाเคตा เคฏเคฆि เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ी เค…เคจ्เคฏ เคฐเคšเคจाเค“ं เค•ा เค‰เคฒ्เคฒेเค– เคฎिเคฒเคคा เคนै, เคคो เคตเคน เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ी เคธूเค•्เคคिเคฏों เค”เคฐ เค•เคฅเคจों เค•ा เคธंเค•เคฒเคจ เคนो เคธเค•เคคा เคนै।

เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ा เค…เคฐ्เคฅเคถाเคธ्เคค्เคฐ


เคšाเคฃเค•्เคฏ เค•ी เคฐाเคœ्เคฏ เค•ी เค…เคตเคงाเคฐเคฃा

เคฐाเคœ्เคฏ เค•ी เค‰เคค्เคชเคค्เคคि เค•े เคธเคจ्เคฆเคฐ्เคญ เคฎें เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจे เคธ्เคชเคท्เคŸ เคฐूเคช เคธे เค•ुเค› เคจเคนीं เค•เคนा เค•िเคจ्เคคु เค•ुเค› เคธंเคฏोเค—เคตเคถ เค•ी เค—เคˆ เคŸिเคช्เคชเคฃिเคฏों เคธे เคธ्เคชเคท्เคŸ เคนोเคคा เคนै เค•ि เคตเคน เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคฆैเคตी เคธिเคฆ्เคงांเคค เค•े เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคธाเคฎाเคœिเค• เคธเคฎเคौเคคे เค•ा เคชเค•्เคทเคงเคฐ เคฅा। เคนॉเคฌ्เคธ, เคฒॉเค• เคคเคฅा เคฐूเคธो เค•ी เคคเคฐเคน เคฐाเคœ्เคฏ เค•ी เค‰เคค्เคชเคค्เคคि เคธे เคชूเคฐ्เคต เค•ी เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคฆเคถा เค•ो เคตเคน เค…เคฐाเคœเค•เคคा เค•ी เคธंเคœ्เคžा เคฆेเคคा เคนै। เคฐाเคœ्เคฏ เค•ी เค‰เคค्เคชเคค्เคคि เคคเคฌ เคนुเคˆ เคœเคฌ เคฎเคค्เคธ्เคฏ เคจ्เคฏाเคฏ เค•े เค•ाเคจूเคจ เคธे เคคंเค— เค†เค•เคฐ เคฒोเค—ों เคจे เคฎเคจु เค•ो เค…เคชเคจा เคฐाเคœा เคšुเคจा เคคเคฅा เค…เคชเคจी เค•ृเคทि เค‰เคชเคœ เค•ा เค›เค ा เคญाเค— เคคเคฅा เคธ्เคตเคฐ्เคฃ เค•ा เคฆเคธเคตा เคญाเค— เค‰เคธे เคฆेเคจा เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•िเคฏा। เค‡เคธเค•े เคฌเคฆเคฒे เคฎें เคฐाเคœा เคจे เค‰เคจเค•ी เคธुเคฐเค•्เคทा เคคเคฅा เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เค•ा เค‰เคค्เคคเคฐเคฆाเคฏिเคค्เคต เคธเคฎ्เคญाเคฒा। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคฐाเคœเคคंเคค्เคฐ เค•ा เคชเค•्เคทเคงเคฐ เคนै।

เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคคเคค्เคค्เคต : เคธเคช्เคคांเค— เคธिเคฆ्เคงांเคค

เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจे เคชाเคถ्เคšाเคค्เคฏ เคฐाเคœเคจीเคคिเค• เคšिเคจ्เคคเค•ों เคฆ्เคตाเคฐा เคช्เคฐเคคिเคชाเคฆिเคค เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคšाเคฐ เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคคเคค्เคค्เคตों - เคญूเคฎि, เคœเคจเคธंเค–्เคฏा, เคธเคฐเค•ाเคฐ เคต เคธเคญ्เคช्เคฐเคญुเคคा เค•ा เคตिเคตเคฐเคฃ เคจ เคฆेเค•เคฐ เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคธाเคค เคคเคค्เคค्เคตों เค•ा เคตिเคตेเคšเคจ เค•िเคฏा เคนै। เค‡เคธ เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคฎें เคตเคน เคฐाเคœ्เคฏ เค•ी เคชเคฐिเคญाเคทा เคจเคนीं เคฆेเคคा เค•िเคจ्เคคु เคชเคนเคฒे เคธे เคšเคฒे เค† เคฐเคนे เคธाเคช्เคคांเค— เคธिเคฆ्เคงांเคค เค•ा เคธเคฎเคฐ्เคฅเคจ เค•เคฐเคคा เคนै। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจे เคฐाเคœ्เคฏ เค•ी เคคुเคฒเคจा เคฎाเคจเคต-เคถเคฐीเคฐ เคธे เค•ी เคนै เคคเคฅा เค‰เคธเค•े เคธाเคตเคฏเคต เคฐूเคช เค•ो เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•िเคฏा เคนै। เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคธเคญी เคคเคค्เคค्เคต เคฎाเคจเคต เคถเคฐीเคฐ เค•े เค…ंเค—ो เค•े เคธเคฎाเคจ เคชเคฐเคธ्เคชเคฐ เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคงिเคค, เค…เคจ्เคคเคจिเคฐ्เคญเคฐ เคคเคฅा เคฎिเคฒ-เคœुเคฒเค•เคฐ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคคे เคนैं-

  • (1) เคธ्เคตाเคฎी (เคฐाเคœा) เคถीเคฐ्เคท เค•े เคคुเคฒ्เคฏ เคนै। เคตเคน เค•ुเคฒीเคจ, เคฌुเคฆ्เคงिเคฎाเคจ, เคธाเคนเคธी, เคงैเคฐ्เคฏเคตाเคจ, เคธंเคฏเคฎी, เคฆूเคฐเคฆเคฐ्เคถी เคคเคฅा เคฏुเคฆ्เคง-เค•เคฒा เคฎें เคจिเคชुเคฃ เคนोเคจा เคšाเคนिเค।

  • (2) เค…เคฎाเคค्เคฏ (เคฎंเคค्เคฐी) เคฐाเคœ्เคฏ เค•ी เค†ँเค–े เคนैं। เค‡เคธ เคถเคฌ्เคฆ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจे เคฎंเคค्เคฐीเค—เคฃ, เคธเคšिเคต, เคช्เคฐเคถाเคธเคจिเค• เคต เคจ्เคฏाเคฏिเค• เคชเคฆाเคงिเค•ाเคฐिเคฏों เค•े เคฒिเค เคญी เค•िเคฏा เคนै। เคตे เค…เคชเคจे เคนी เคฆेเคถ เค•े เคœเคจ्เคฎเคœाเคค เคจाเค—เคฐिเค•, เค‰เคš्เคš เค•ुเคฒ เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค, เคšเคฐिเคค्เคฐเคตाเคจ, เคฏोเค—्เคฏ, เคตिเคญिเคจ्เคจ เค•เคฒाเค“ं เคฎें เคจिเคชुเคฃ เคคเคฅा เคธ्เคตाเคฎीเคญเค•्เคค เคนोเคจे เคšाเคนिเค।

  • (3) เคœเคจเคชเคฆ (เคญूเคฎि เคคเคฅा เคช्เคฐเคœा เคฏा เคœเคจเคธंเค–्เคฏा) เคฐाเคœ्เคฏ เค•ी เคœंเค˜ाเคँ เค…เคฅเคตा เคชैเคฐ เคนैं, เคœिเคจ เคชเคฐ เคฐाเคœ्เคฏ เค•ा เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เคŸिเค•ा เคนै। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจे เค‰เคชเคœाเคŠ, เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคธंเคธाเคงเคจों เคธे เคชเคฐिเคชूเคฐ्เคฃ, เคชเคถुเคงเคจ, เคจเคฆिเคฏों, เคคाเคฒाเคฌों เคคเคฅा เคตเคจ्เคฏเคช्เคฐเคฆेเคถ เคช्เคฐเคงाเคจ เคญूเคฎि เค•ो เค‰เคชเคฏुเค•्เคค เคฌเคคाเคฏा เคนै।

เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เคฎें เค•ृเคทเค•ों, เค‰เคฆ्เคฏเคฎिเคฏों เคคเคฅा เค†เคฐ्เคฅिเค• เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ เคฎें เคฏोเค—เคฆाเคจ เคฆेเคจे เคตाเคฒी เคช्เคฐเคœा เคธเคฎ्เคฎिเคฒिเคค เคนै। เคช्เคฐเคœा เค•ो เคธ्เคตाเคฎिเคญเค•्เคค, เคชเคฐिเคถ्เคฐเคฎी เคคเคฅा เคฐाเคœा เค•ी เค†เคœ्เคžा เค•ा เคชाเคฒเคจ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒा เคนोเคจा เคšाเคนिเค।

  • (4) เคฆुเคฐ्เค— (เค•िเคฒा) เคฐाเคœ्เคฏ เค•ी เคฌाเคนें เคนैं, เคœिเคจเค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ เคฐाเคœ्เคฏ เค•ी เคฐเค•्เคทा เค•เคฐเคจा เคนै। เคฐाเคœा เค•ो เคเคธे เค•िเคฒों เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•เคฐเคตाเคจा เคšाเคนिเค, เคœो เค†เค•्เคฐเคฎเค• เคฏुเคฆ्เคง เคนेเคคु เคคเคฅा เคฐเค•्เคทाเคค्เคฎเค• เคฆृเคท्เคŸिเค•ोเคฃ เคธे เคฒाเคญเค•ाเคฐी เคนों। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจे เคšाเคฐ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคฆुเคฐ्เค—ों-เค”เคฆिเค• (เคœเคฒ) เคฆुเคฐ्เค—, เคชเคฐ्เคตเคค (เคชเคนाเคก़ी) เคฆुเคฐ्เค—, เคตเคจเคฆुเคฐ्เค— (เคœंเค—เคฒी) เคคเคฅा เคงเคจ्เคตเคจ (เคฎเคฐुเคธ्เคฅเคฒीเคฏ) เคฆुเคฐ्เค— เค•ा เคตเคฐ्เคฃเคจ เค•िเคฏा เคนै।

  • (5) เค•ोเคท (เคฐाเคœเค•ोเคท) เคฐाเคœा เค•े เคฎुเค– เค•े เคธเคฎाเคจ เคนै। เค•ोเคท เค•ो เคฐाเคœ्เคฏ เค•ा เคธเคฐ्เคตाเคงिเค• เคฎเคนเคค्เคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคคเคค्เคค्เคต เคฎाเคจा เค—เคฏा เคนै, เค•्เคฏोंเค•ि เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคธंเคšाเคฒเคจ เคคเคฅा เคฏुเคฆ्เคง เค•े เคธเคฎเคฏ เคงเคจ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนोเคคी เคนै। เค•ोเคท เค‡เคคเคจा เคช्เคฐเคšुเคฐ เคนोเคจा เคšाเคนिเค เค•ि เค•िเคธी เคญी เคตिเคชเคค्เคคि เค•ा เคธाเคฎเคจा เค•เคฐเคจे เคฎें เคธเคนाเคฏเค• เคนो। เค•ोเคท เคฎें เคงเคจ-เคตृเคฆ्เคงि เคนेเคคु เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจे เค•เคˆ เค‰เคชाเคฏ เคฌเคคाเค เคนैं। เคธंเค•เคŸเค•ाเคฒ เคฎें เคฐाเคœเคธ्เคต เคช्เคฐाเคช्เคคि เคนेเคคु เคตเคน เคฐाเคœा เค•ो เค…เคจुเคšिเคค เคคเคฐीเค•े เค…เคชเคจाเคจे เค•ी เคญी เคธเคฒाเคน เคฆेเคคा เคนै।

  • (6) เคฆเคฃ्เคก (เคฌเคฒ, เคกเคฃ्เคกा เคฏा เคธेเคจा) เคฐाเคœ्เคฏ เค•ा เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เคนैं। เคช्เคฐเคœा เคคเคฅा เคถเคค्เคฐु เคชเคฐ เคจिเคฏंเคค्เคฐเคฃ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคฌเคฒ เค…เคฅเคตा เคธेเคจा เค…เคค्เคฏเคงिเค• เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคคเคค्เคค्เคต เคนै। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจे เคธेเคจा เค•े เค›ः เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคฌเคคाเค เคนैं। เคœैเคธे-เคตंเคถाเคจुเค—เคค เคธेเคจा, เคตेเคคเคจ เคชเคฐ เคจिเคฏुเค•्เคค เคฏा เค•िเคฐाเค เค•े เคธैเคจिเค•, เคธैเคจ्เคฏ เคจिเค—เคฎों เค•े เคธैเคจिเค•, เคฎिเคค्เคฐ เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคธैเคจिเค•, เคถเคค्เคฐु เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคธैเคจिเค• เคคเคฅा เค†เคฆिเคตाเคธी เคธैเคจिเค•। เคธंเค•เคŸเค•ाเคฒ เคฎें เคตैเคถ्เคฏ เคคเคฅा เคถूเคฆ्เคฐों เค•ो เคญी เคธेเคจा เคฎें เคญเคฐ्เคคी เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เคธैเคจिเค•ों เค•ो เคงैเคฐ्เคฏเคตाเคจ, เคฆเค•्เคท, เคฏुเคฆ्เคง-เค•ुเคถเคฒ เคคเคฅा เคฐाเคท्เคŸ्เคฐเคญเค•्เคค เคนोเคจा เคšाเคนिเค। เคฐाเคœा เค•ो เคญी เคธैเคจिเค•ों เค•ी เคธुเค–-เคธुเคตिเคงाเค“ं เค•ा เคง्เคฏाเคจ เคฐเค–เคจा เคšाเคนिเค। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจे เคฆเคฃ्เคกเคจीเคคि เค•े เคšाเคฐ เคฒเค•्เคท्เคฏ เคฌเคคाเค เคนैं- เค…เคช्เคฐाเคช्เคฏ เคตเคธ्เคคु เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจा, เคช्เคฐाเคช्เคค เคตเคธ्เคคु เค•ी เคฐเค•्เคทा เค•เคฐเคจा, เคฐเค•्เคทिเคค เคตเคธ्เคคु เค•ा เคธंเคตเคฐ्เคงเคจ เค•เคฐเคจा เคคเคฅा เคธंเคตเค–्เคฐเคงเคค เคตเคธ्เคคु เค•ो เค‰เคšिเคค เคชाเคค्เคฐों เคฎें เคฌाँเคŸเคจा।

  • (7) เคธुเคนृเคฆ (เคฎिเคค्เคฐ) เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เค•ाเคจ เคนैं। เคฐाเคœा เค•े เคฎिเคค्เคฐ เคถाเคจ्เคคि เคต เคฏुเคฆ्เคงเค•ाเคฒ เคฆोเคจों เคฎें เคนी เค‰เคธเค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เค•เคฐเคคे เคนैं। เค‡เคธ เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคฎें เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคธเคนเคœ (เค†เคฆเคฐ्เคถ) เคคเคฅा เค•ृเคค्เคฐिเคฎ เคฎिเคค्เคฐ เคฎें เคญेเคฆ เค•เคฐเคคा เคนै। เคธเคนเคœ เคฎिเคค्เคฐ เค•ृเคค्เคฐिเคฎ เคฎिเคค्เคฐ เคธे เค…เคงिเค• เคถ्เคฐेเคท्เค  เคนोเคคा เคนै। เคœिเคธ เคฐाเคœा เค•े เคฎिเคค्เคฐ เคฒोเคญी, เค•ाเคฎी เคคเคฅा เค•ाเคฏเคฐ เคนोเคคे เคนैं, เค‰เคธเค•ा เคตिเคจाเคถ เค…เคตเคถ्เคฏเคฎ्เคญाเคตी เคนो เคœाเคคा เคนै।

เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ा เคธเคช्เคคांเค— เคธिเคฆ्เคงांเคค เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคธाเคตเคฏเคต เคธ्เคตเคฐूเคช (Organic form) เค•ा เคจिเคฐूเคชเคฃ เค•เคฐเคคे เคนुเค เคธเคญी เค…ंเค—ो (เคคเคค्เคค्เคตों) เค•ी เคฎเคนเคค्เคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคญूเคฎिเค•ा เคชเคฐ เคช्เคฐเค•ाเคถ เคกाเคฒเคคा เคนै। เคฏเคฆ्เคฏเคชि เคฏเคน เคธिเคฆ्เคงांเคค เคฐाเคœ्เคฏ เค•ी เค†เคงुเคจिเค• เคชเคฐिเคญाเคทा เคธे เคฎेเคฒ เคจเคนीं เค–ाเคคा, เค•िเคจ्เคคु เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•े เคฐाเคœ्เคฏ เคฎें เค†เคงुเคจिเค• เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคšाเคฐों เคคเคค्เคค्เคต เคตिเคฆ्เคฏเคฎाเคจ เคนैं। เคœเคจเคชเคฆ เคญूเคฎि เคต เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เคนै, เค…เคฎाเคค्เคฏ เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•ा เคญाเคต เคนै เคคเคฅा เคธ्เคตाเคฎी (เคฐाเคœा) เคธเคฎ्เคช्เคฐเคญुเคค्เคคा เค•ा เคช्เคฐเคคीเค• เคนै। เค•ोเคท เค•ा เคฎเคนเคค्เคค्เคต เคฐाเคœเคช्เคฐเคฌเคจ्เคง, เคตिเค•ाเคธ เคต เคธंเคตเคฐ्เคงเคจ เคฎें เคนै เคคเคฅा เคธेเคจा เค†เคจ्เคคเคฐिเค• เคถाเคจ्เคคि เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เคคเคฅा เคฌाเคนเคฐी เคธुเคฐเค•्เคทा เค•े เคฒिเค เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै। เคตिเคฆेเคถी เคฎाเคฎเคฒों เคฎें เคฎिเคค्เคฐ เคฎเคนเคค्เคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคญूเคฎिเค•ा เคจिเคญाเคคा เคนै, เค•िเคจ्เคคु เคฆुเคฐ्เค— เค•ा เคธ्เคฅाเคจ เค†เคงुเคจिเค• เคฏुเค— เคฎें เคธुเคฐเค•्เคทा-เคช्เคฐเคคिเคฐเค•्เคทा เค•े เค…เคจ्เคฏ เค‰เคชเค•เคฐเคฃों เคจे เคฒे เคฒिเคฏा เคนै।

เคฐाเคœ्เคฏ เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ

เคช्เคฐाเคšीเคจ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฐाเคœเคจीเคคिเค• เคšिंเคคเคจ เค•ा เค…เคจुเค•เคฐเคฃ เค•เคฐเคคे เคนुเค เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจे เคญी เคฐाเคœเคคंเคค्เคฐ เค•ी เคธंเค•เคฒ्เคชเคจा เค•ो เค…เคชเคจे เคšिंเคคเคจ เค•ा เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐ เคฌเคจाเคฏा เคนै। เคตเคน เคฒौเค•िเค• เคฎाเคฎเคฒों เคฎें เคฐाเคœा เค•ी เคถเค•्เคคि เค•ो เคธเคฐ्เคตोเคชเคฐि เคฎाเคจเคคा เคนै, เคชเคฐเคจ्เคคु เค•เคฐ्เคค्เคคเคต्เคฏों เค•े เคฎाเคฎเคฒों เคฎें เคตเคน เคธ्เคตเคฏं เคงเคฐ्เคฎ เคฎें เคฌँเคงा เคนै। เคตเคน เคงเคฐ्เคฎ เค•ा เคต्เคฏाเค–्เคฏाเคคा เคจเคนीं, เคฌเคฒ्เค•ि เคฐเค•्เคทเค• เคนै। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจे เคฐाเคœ्เคฏ เค•ो เค…เคชเคจे เค†เคช เคฎें เคธाเคง्เคฏ เคฎाเคจเคคे เคนुเค เคธाเคฎाเคœिเค• เคœीเคตเคจ เคฎें เค‰เคธे เคธเคฐ्เคตोเคš्เคš เคธ्เคฅाเคจ เคฆिเคฏा เคนै। เคฐाเคœ्เคฏ เค•ा เคนिเคค เคธเคฐ्เคตोเคชเคฐि เคนै เคœिเคธเค•े เคฒिเค เค•เคˆ เคฌाเคฐ เคตเคน เคจैเคคिเค•เคคा เค•े เคธिเคฆ्เคงांเคคो เค•ो เคญी เคชเคฐे เคฐเค– เคฆेเคคा เคนै।

เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคฐाเคœ्เคฏ เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค•ेเคตเคฒ เคถाเคจ्เคคि-เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เคคเคฅा เคธुเคฐเค•्เคทा เคธ्เคฅाเคชिเคค เค•เคฐเคจा เคจเคนीं, เคตเคฐเคจ् เคต्เคฏเค•्เคคि เค•े เคธเคฐ्เคตोเคš्เคš เคตिเค•ाเคธ เคฎें เคฏोเค—เคฆाเคจ เคฆेเคจा เคนै। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เค•ाเคฐ्เคฏ เคนैं-

เคธुเคฐเค•्เคทा เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคงी เค•ाเคฐ्เคฏ

เคตाเคน्เคฏ เคถเคค्เคฐुเค“ं เคคเคฅा เค†เค•्เคฐเคฎเคฃเค•ाเคฐिเคฏों เคธे เคฐाเคœ्เคฏ เค•ो เคธुเคฐเค•्เคทिเคค เคฐเค–เคจा, เค†เคจ्เคคเคฐिเค• เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เคจ्เคฏाเคฏ เค•ी เคฐเค•्เคทा เคคเคฅा เคฆैเคตी (เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เค†เคชเคฆाเค“ं) เคตिเคชเคค्เคคिเคฏों- เคฌाเคข़, เคญूเค•ंเคช, เคฆुเคฐ्เคญिเค•्เคท, เค†เค—, เคฎเคนाเคฎाเคฐी, เค˜ाเคคเค• เคœเคจ्เคคुเค“ं เคธे เคช्เคฐเคœा เค•ी เคฐเค•्เคทा เคฐाเคœा เค•े เค•ाเคฐ्เคฏ เคนैं।

เคธ्เคตเคงเคฐ्เคฎ เค•ा เคชाเคฒเคจ เค•เคฐाเคจा

เคธ्เคตเคงเคฐ्เคฎ เค•े เค…เคจ्เคคเคฐ्เค—เคค เคตเคฐ्เคฃाเคถ्เคฐเคฎ เคงเคฐ्เคฎ (เคตเคฐ्เคฃ เคคเคฅा เค†เคถ्เคฐเคฎ เคชเคฆ्เคงเคคि) เคชเคฐ เคฌเคฒ เคฆिเคฏा เค—เคฏा เคนै। เคฏเคฆ्เคฏเคชि เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคฎเคจु เค•ी เคคเคฐเคน เคงเคฐ्เคฎ เค•ो เคธเคฐ्เคตोเคชเคฐि เคฎाเคจเค•เคฐ เคฐाเคœ्เคฏ เค•ो เคงเคฐ्เคฎ เค•े เค…เคงीเคจ เคจเคนीं เค•เคฐเคคा, เค•िเคจ्เคคु เคช्เคฐเคœा เคฆ्เคตाเคฐा เคงเคฐ्เคฎ เค•ा เคชाเคฒเคจ เคจ เค•िเค เคœाเคจे เคชเคฐ เคฐाเคœा เคงเคฐ्เคฎ เค•ा เคธंเคฐเค•्เคทเคฃ เค•เคฐเคคा เคนै।

เคธाเคฎाเคœिเค• เคฆाเคฏिเคค्เคต

เคฐाเคœा เค•ा เค•เคฐ्เคค्เคคเคต्เคฏ เคธเคฐ्เคตเคธाเคงाเคฐเคฃ เค•े เคฒिเค เคธाเคฎाเคœिเค• เคจ्เคฏाเคฏ เค•ी เคธ्เคฅाเคชเคจा เค•เคฐเคจा เคนै। เคธाเคฎाเคœिเค• เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•ा เคธเคฎुเคšिเคค เคธंเคšाเคฒเคจ เคคเคญी เคธंเคฎ्เคญเคต เคนै, เคœเคฌเค•ि เคชिเคคा-เคชुเคค्เคฐ, เคชเคคि-เคชเคค्เคจी, เค—ुเคฐु-เคถिเคท्เคฏ เค†เคฆि เค…เคชเคจे เคฆाเคฏिเคค्เคตों เค•ा เคจिเคฐ्เคตाเคน เค•เคฐें। เคตिเคตाเคน-เคตिเคš्เค›ेเคฆ เค•ी เคธ्เคฅिเคคि เคฎें เคตเคน เคธ्เคค्เคฐी-เคชुเคฐुเคท เค•े เคธเคฎाเคจ เค…เคงिเค•ाเคฐों เคชเคฐ เคฌเคฒ เคฆेเคคा เคนै। เคธ्เคค्เคฐीเคตเคง เคคเคฅा เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃ-เคนเคค्เคฏा เค•ो เค—เคฎ्เคญीเคฐ เค…เคชเคฐाเคง เคฎाเคจा เค—เคฏा เคนै।

เคœเคจเค•เคฒ्เคฏाเคฃ เค•े เค•ाเคฐ्เคฏ

เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•े เคฐाเคœ्เคฏ เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ-เค•्เคทेเคค्เคฐ เค…เคค्เคฏเคจ्เคค เคต्เคฏाเคชเค• เคนै। เคตเคน เคฐाเคœ्เคฏ เค•ो เคฎाเคจเคต เค•े เคฌเคนुเคฎुเค–ी เคตिเค•ाเคธ เค•ा เคฆाเคฏिเคค्เคต เคธौंเคชเค•เคฐ เค‰เคธे เค†เคงुเคจिเค• เคฏुเค— เค•ा เค•เคฒ्เคฏाเคฃเค•ाเคฐी เคฐाเคœ्เคฏ เคฌเคจा เคฆेเคคा เคนै। เค‰เคธเคจे เคฐाเคœ्เคฏ เค•ो เค…เคจेเค• เค•ाเคฐ्เคฏ เคธौंเคชे เคนैं। เคœैเคธे- เคฌाँเคง, เคคाเคฒाเคฌ เคต เคธिंเคšाเคˆ เค•े เค…เคจ्เคฏ เคธाเคงเคจों เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ, เค–ाเคจों เค•ा เคตिเค•ाเคธ, เคฌंเคœเคฐ เคญूเคฎि เค•ी เคœुเคคाเคˆ, เคชเคถुเคชाเคฒเคจ, เคตเคจ्เคฏเคตिเค•ाเคธ เค†เคฆि। เค‡เคจเค•े เค…เคฒाเคตा เคธाเคฐ्เคตเคœเคจिเค• เคฎเคจोเคฐंเคœเคจ เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคจिเคฏंเคค्เคฐเคฃ เคฎें เคฅा। เค…เคจाเคฅों เคจिเคฐ्เคงเคจों, เค…เคชंเค—ो เค•ी เคธเคนाเคฏเคคा, เคธ्เคค्เคฐी เคธเคฎ्เคฎाเคจ เค•ी เคฐเค•्เคทा, เคชुเคจเค–्เคฐเคตเคตाเคน เค•ी เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค†เคฆि เคญी เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคฆाเคฏिเคค्เคต เคฅे।

เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ा เคฐाเคœ्เคฏ เคธเคฐ्เคตเคต्เคฏाเคชเค• เคฐाเคœ्เคฏ เคนै। เคœเคจ-เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เคคเคฅा เค…เคš्เค›े เคช्เคฐเคถाเคธเคจ เค•ी เคธ्เคฅाเคชเคจा เค‰เคธเค•ा เคฒเค•्เคท्เคฏ เคนै, เคœिเคธเคฎें เคงเคฐ्เคฎ เคต เคจैเคคिเค•เคคा เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคเค• เคธाเคงเคจ เค•े เคฐूเคช เคฎें เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ा เค•เคนเคจा เคนै,

‘‘เคช्เคฐเคœा เค•ी เคช्เคฐเคธเคจ्เคจเคคा เคฎें เคนी เคฐाเคœा เค•ी เคช्เคฐเคธเคจ्เคจเคคा เคนै। เคช्เคฐเคœा เค•े เคฒिเค เคœो เค•ुเค› เคญी เคฒाเคญเค•ाเคฐी เคนै, เค‰เคธเคฎें เค‰เคธเค•ा เค…เคชเคจा เคญी เคฒाเคญ เคนै।’’

เคเค• เค…เคจ्เคฏ เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เค‰เคธเคจे เคฒिเค–ा เคนै।

‘‘เคฌเคฒ เคนी เคธเคค्เคคा เคนै, เค…เคงिเค•ाเคฐ เคนै। เค‡เคจ เคธाเคงเคจों เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคธाเคง्เคฏ เคนै เคช्เคฐเคธเคจ्เคจเคคा।’’

เค‡เคธ เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคฎें เคธैเคฒेเคŸोเคฐे เค•ा เค•เคฅเคจ เคนै, ‘‘เคœिเคธ เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคชाเคธ เคธเคค्เคคा เคคเคฅा เค…เคงिเค•ाเคฐ เคนै, เค‰เคธเค•ा เคเค•เคฎाเคค्เคฐ เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค…เคชเคจी เคช्เคฐเคœा เค•ी เคช्เคฐเคธเคจ्เคจเคคा เคฎें เคตृเคฆ्เคงि เค•เคฐเคจा เคนै। เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจे เคเค• เค•เคฒ्เคฏाเคฃเค•ाเคฐी เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เค•ाเคฐ्เคฏों เค•ो เค‰เคšिเคค เคฐूเคช เคฎें เคจिเคฐ्เคฆेเคทिเคค เค•िเคฏा เคนै।’’

เค•ूเคŸเคจीเคคि เคคเคฅा เคฐाเคœ्เคฏเคถिเคฒ्เคช

เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจे เคจ เค•ेเคตเคฒ เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เค†เคจ्เคคเคฐिเค• เค•ाเคฐ्เคฏ, เคฌเคฒ्เค•ि เคตाเคน्เคฏ เค•ाเคฐ्เคฏों เค•ी เคญी เคตिเคธ्เคคाเคฐ เคธे เคšเคฐ्เคšा เค•ी เคนै। เค‡เคธ เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคฎें เคตเคน เคตिเคฆेเคถ เคจीเคคि, เค…เคจ्เคคเคฐ्เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคงों เคคเคฅा เคฏुเคฆ्เคง เคต เคถाเคจ्เคคि เค•े เคจिเคฏเคฎों เค•ा เคตिเคตेเคšเคจ เค•เคฐเคคा เคนै। เค•ूเคŸเคจीเคคि เค•े เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคงों เค•ा เคตिเคถ्เคฒेเคทเคฃ เค•เคฐเคจे เคนेเคคु เค‰เคธเคจे เคฎเคฃ्เคกเคฒ เคธिเคฆ्เคงांเคค เคช्เคฐเคคिเคชाเคฆिเคค เค•िเคฏा เคนै-

เคฎเคฃ्เคกเคฒ เคธिเคฆ्เคงांเคค

เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจे เค…เคชเคจे เคฎเคฃ्เคกเคฒ เคธिเคฆ्เคงांเคค เคฎें เคตिเคญिเคจ्เคจ เคฐाเคœ्เคฏों เคฆ्เคตाเคฐा เคฆूเคธเคฐे เคฐाเคœ्เคฏों เค•े เคช्เคฐเคคि เค…เคชเคจाเคˆ เคจीเคคि เค•ा เคตเคฐ्เคฃเคจ เค•िเคฏा। เคช्เคฐाเคšीเคจ เค•ाเคฒ เคฎें เคญाเคฐเคค เคฎें เค…เคจेเค• เค›ोเคŸे-เค›ोเคŸे เคฐाเคœ्เคฏों เค•ा เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เคฅा। เคถเค•्เคคिเคถाเคฒी เคฐाเคœा เคฏुเคฆ्เคง เคฆ्เคตाเคฐा เค…เคชเคจे เคธाเคฎ्เคฐाเคœ्เคฏ เค•ा เคตिเคธ्เคคाเคฐ เค•เคฐเคคे เคฅे। เคฐाเคœ्เคฏ เค•เคˆ เคฌाเคฐ เคธुเคฐเค•्เคทा เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เค…เคจ्เคฏ เคฐाเคœ्เคฏों เคฎें เคธเคฎเคौเคคा เคญी เค•เคฐเคคे เคฅे। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคฏुเคฆ्เคง เคต เคตिเคœเคฏ เคฆ्เคตाเคฐा เค…เคชเคจे เคธाเคฎ्เคฐाเคœ्เคฏ เค•ा เคตिเคธ्เคคाเคฐ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे เคฐाเคœा เค•ो เค…เคชเคจे เคถเคค्เคฐुเค“ं เค•ी เค…เคชेเค•्เคทाเค•ृเคค เคฎिเคค्เคฐों เค•ी เคธंเค–्เคฏा เคฌเคข़ाเคจी เคšाเคนिเค, เคคाเค•ि เคถเคค्เคฐुเค“ं เคชเคฐ เคจिเคฏंเคค्เคฐเคฃ เคฐเค–ा เคœा เคธเค•े। เคฆूเคธเคฐी เค“เคฐ เคจिเคฐ्เคฌเคฒ เคฐाเคœ्เคฏों เค•ो เคถเค•्เคคिเคถाเคฒी เคชเคก़ोเคธी เคฐाเคœ्เคฏों เคธे เคธเคคเคฐ्เค• เคฐเคนเคจा เคšाเคนिเค। เค‰เคจ्เคนें เคธเคฎाเคจ เคธ्เคคเคฐ เคตाเคฒे เคฐाเคœ्เคฏों เค•े เคธाเคฅ เคฎिเคฒเค•เคฐ เคถเค•्เคคिเคถाเคฒी เคฐाเคœ्เคฏों เค•ी เคตिเคธ्เคคाเคฐ-เคจीเคคि เคธे เคฌเคšเคจे เคนेเคคु เคเค• เค—ुเคŸ เคฏा เคฎंเคกเคฒเคฌเคจाเคจा เคšाเคนिเค। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ा เคฎंเคกเคฒ เคธिเคฆ्เคงांเคค เคญौเค—ोเคฒिเค• เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคฏเคน เคฆเคฐ्เคถाเคคा เคนै เค•ि เค•िเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคตिเคœเคฏ เค•ी เค‡เคš्เค›ा เคฐเค–เคจे เคตाเคฒे เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคชเคก़ोเคธी เคฆेเคถ (เคฐाเคœ्เคฏ) เค‰เคธเค•े เคฎिเคค्เคฐ เคฏा เคถเคค्เคฐु เคนो เคธเค•เคคे เคนैं। เค‡เคธ เคธिเคฆ्เคงांเคค เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคฎंเคกเคฒ เค•े เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐ เคฎें เคเค• เคเคธा เคฐाเคœा เคนोเคคा เคนै, เคœो เค…เคจ्เคฏ เคฐाเคœ्เคฏों เค•ो เคœीเคคเคจे เค•ा เค‡เคš्เค›ुเค• เคนै, เค‡เคธे ‘‘เคตिเคœीเค—ीเคทु’’ เค•เคนा เคœाเคคा เคนै। ‘‘เคตिเคœीเค—ीเคทु’’ เค•े เคฎाเคฐ्เค— เคฎें เค†เคจे เคตाเคฒा เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒा เคฐाเคœ्เคฏ ‘‘เค…เคฐि’’ (เคถเคค्เคฐु) เคคเคฅा เคถเคค्เคฐु เคธे เคฒเค—ा เคนुเค† เคฐाเคœ्เคฏ ‘‘เคถเคค्เคฐु เค•ा เคถเคค्เคฐु’’ เคนोเคคा เคนै, เค…เคคः เคตเคน เคตिเคœीเค—ीเคทु เค•ा เคฎिเคค्เคฐ เคนोเคคा เคนै। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจे ‘‘เคฎเคง्เคฏเคฎ’’ เคต ‘‘เค‰เคฆाเคธीเคจ’’ เคฐाเคœ्เคฏों เค•ा เคญी เคตเคฐ्เคฃเคจ เค•िเคฏा เคนै, เคœो เคธाเคฎเคฐ्เคฅ्เคฏ เคนोเคคे เคนुเค เคญी เคฐเคฃเคจीเคคि เคฎें เคญाเค— เคจเคนीं เคฒेเคคे।

เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•ा เคฏเคน เคธिเคฆ्เคงांเคค เคฏเคฅाเคฐ्เคฅเคตाเคฆ เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคนै, เคœो เคฏुเคฆ्เคงों เค•ो เค…เคจ्เคคเคฐ्เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคงों เค•ी เคตाเคธ्เคคเคตिเค•เคคा เคฎाเคจเค•เคฐ เคธंเคงि เคต เคธเคฎเคौเคคे เคฆ्เคตाเคฐा เคถเค•्เคคि-เคธเคจ्เคคुเคฒเคจ เคฌเคจाเคจे เคชเคฐ เคฌเคฒ เคฆेเคคा เคนै।

เค›ः เคธूเคค्เคฐीเคฏ เคตिเคฆेเคถ เคจीเคคि

เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจे เคตिเคฆेเคถ เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคงों เค•े เคธंเคšाเคฒเคจ เคนेเคคु เค›ः เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคจीเคคिเคฏों เค•ा เคตिเคตเคฐเคฃ เคฆिเคฏा เคนै-

  • (1) เคธंเคงि เคถाเคจ्เคคि เคฌเคจाเค เคฐเค–เคจे เคนेเคคु เคธเคฎเคคुเคฒ्เคฏ เคฏा เค…เคงिเค• เคถเค•्เคคिเคถाเคฒी เคฐाเคœा เค•े เคธाเคฅ เคธंเคงि เค•ी เคœा เคธเค•เคคी เคนै। เค†เคค्เคฎเคฐเค•्เคทा เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคถเคค्เคฐु เคธे เคญी เคธंเคงि เค•ी เคœा เคธเค•เคคी เคนै। เค•िเคจ्เคคु เค‡เคธเค•ा เคฒเค•्เคท्เคฏ เคถเคค्เคฐु เค•ो เค•ाเคฒाเคจ्เคคเคฐ เคจिเคฐ्เคฌเคฒ เคฌเคจाเคจा เคนै।

  • (2) เคตिเค—्เคฐเคน เคฏा เคถเคค्เคฐु เค•े เคตिเคฐुเคฆ्เคง เคฏुเคฆ्เคง เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ।

  • (3) เคฏाเคจ เคฏा เคฏुเคฆ्เคง เค˜ोเคทिเคค เค•िเค เคฌिเคจा เค†เค•्เคฐเคฎเคฃ เค•ी เคคैเคฏाเคฐी,

  • (4) เค†เคธเคจ เคฏा เคคเคŸเคธ्เคฅเคคा เค•ी เคจीเคคि,

  • (5) เคธंเคถ्เคฐเคฏ เค…เคฐ्เคฅाเคค् เค†เคค्เคฎเคฐเค•्เคทा เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคฐाเคœा เคฆ्เคตाเคฐा เค…เคจ्เคฏ เคฐाเคœा เค•ी เคถเคฐเคฃ เคฎें เคœाเคจा,

  • (6) เคฆ्เคตैเคงीเคญाเคต เค…เคฐ्เคฅाเคค् เคเค• เคฐाเคœा เคธे เคถाเคจ्เคคि เค•ी เคธंเคงि เค•เคฐเค•े เค…เคจ्เคฏ เค•े เคธाเคฅ เคฏुเคฆ्เคง เค•เคฐเคจे เค•ी เคจीเคคि।

เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคฐाเคœा เคฆ्เคตाเคฐा เค‡เคจ เคจीเคคिเคฏों เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคนी เค•िเคฏा เคœाเคจा เคšाเคนिเค।

เค•ूเคŸเคจीเคคि เค†เคšเคฐเคฃ เค•े เคšाเคฐ เคธिเคฆ्เคงांเคค

เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจे เคฐाเคœ्เคฏ เค•ी เคตिเคฆेเคถ เคจीเคคि เค•े เคธเคจ्เคฆเคฐ्เคญ เคฎें เค•ूเคŸเคจीเคคि เค•े เคšाเคฐ เคธिเคฆ्เคงांเคคों เคธाเคฎ (เคธเคฎเคाเคจा, เคฌुเคाเคจा), เคฆाเคฎ (เคงเคจ เคฆेเค•เคฐ เคธเคจ्เคคुเคท्เคŸ เค•เคฐเคจा), เคฆเคฃ्เคก (เคฌเคฒเคช्เคฐเคฏोเค—, เคฏुเคฆ्เคง) เคคเคฅा เคญेเคฆ (เคซूเคŸ เคกाเคฒเคจा) เค•ा เคตเคฐ्เคฃเคจ เค•िเคฏा। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคช्เคฐเคฅเคฎ เคฆो เคธिเคฆ्เคงांเคคों เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคจिเคฐ्เคฌเคฒ เคฐाเคœाเค“ं เคฆ्เคตाเคฐा เคคเคฅा เค…ंเคคिเคฎ เคฆो เคธिเคฆ्เคงांเคคों เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคธเคฌเคฒ เคฐाเคœाเค“ं เคฆ्เคตाเคฐा เค•िเคฏा เคœाเคจा เคšाเคนिเค, เค•िเคจ्เคคु เค‰เคธเค•ा เคฏเคน เคญी เคฎเคค เคนै เค•ि เคธाเคฎ เคฆाเคฎ เคธे, เคฆाเคฎ เคญेเคฆ เคธे เค”เคฐ เคญेเคฆ เคฆเคฃ्เคก เคธे เคถ्เคฐेเคฏเคธ्เค•เคฐ เคนै। เคฆเคฃ्เคก (เคฏुเคฆ्เคง) เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค…เคจ्เคคिเคฎ เค‰เคชाเคฏ เค•े เคฐूเคช เคฎें เค•िเคฏा เคœाเค, เค•्เคฏोंเค•ि เค‡เคธเคธे เคธ्เคตเคฏं เค•ी เคญी เค•्เคทเคคि เคนोเคคी เคนै।

เค—ुเคช्เคคเคšเคฐ เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा

เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจे เค—ुเคช्เคคเคšเคฐों เค•े เคช्เคฐเค•ाเคฐों เคต เค•ाเคฐ्เคฏों เค•ा เคตिเคธ्เคคाเคฐ เคธे เคตเคฐ्เคฃเคจ เค•िเคฏा เคนै। เค—ुเคช्เคคเคšเคฐ เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เค—ृเคนเคชเคคि, เคคเคชเคธ्เคตी, เคต्เคฏाเคชाเคฐी เคคเคฅा เคตिเคท -เค•เคจ्เคฏाเค“ं เค•े เคฐूเคช เคฎें เคนो เคธเค•เคคे เคฅे। เคฐाเคœเคฆूเคค เคญी เค—ुเคช्เคคเคšเคฐ เค•ी เคญूเคฎिเค•ा เคจिเคญाเคคे เคฅे। เค‡เคจเค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ เคฆेเคถ-เคตिเคฆेเคถ เค•ी เค—ुเคช्เคค เคธूเคšเคจाเคँ เคฐाเคœा เคคเค• เคชเคนुँเคšाเคจा เคนोเคคा เคฅा। เคฏे เคœเคจเคฎเคค เค•ी เคธ्เคฅिเคคि เค•ा เค†ंเค•เคฒเคจ เค•เคฐเคจे, เคตिเคฆ्เคฐोเคนिเคฏों เคชเคฐ เคจिเคฏंเคค्เคฐเคฃ เคฐเค–เคจे เคคเคฅा เคถเคค्เคฐु เคฐाเคœ्เคฏ เค•ो เคจเคท्เคŸ เค•เคฐเคจे เคฎें เคฏोเค—เคฆाเคจ เคฆेเคคे เคฅे। เค•ौเคŸिเคฒ्เคฏ เคจे เค—ुเคช्เคคเคšเคฐों เค•ो เคฐाเคœा เคฆ्เคตाเคฐा เคงเคจ เคต เคฎाเคจ เคฆेเค•เคฐ เคธเคจ्เคคुเคท्เคŸ เคฐเค–เคจे เค•ा เคธुเคाเคต เคฆिเคฏा เคนै।